Donderdag 3 juni 2010, Vredegerecht Roeselare.

0900 hrs, openbare zittingszaal. Het wordt een héél moeilijke zitting, en ik weet nog niet dat ik het er diezelfde avond nog over zou hebben. Advocaten die bulderen, ‘Rambo litigation’ , bij mij is dat ‘no passaran’.

1230 hrs, middagpauze in mijn kabinet.  Perfecte stilte. Niemand anders in heel het gebouw.

1235 hrs, mijn gsm rinkelt op de tonen van Faithless. Nummer van m’n oudste zoon Lode op het scherm. Dit voorspelt niets goeds, want iedereen weet dat ik op dit uur niet wakker gebeld wil worden. 1000 km ver, 2300 m hoog, testte hij net zijn gloednieuwe iPad.

“Heb je het nieuws gehoord “ - zijn rampvraag, waarop ik al direct mijn adem inhou.

Lode huilt bijna van ontreddering. Ik ben blij dat hij huilt in mijn plaats, en ik hem kan sussen. Dit zal me een rust geven die me de hele dag zal bij blijven. Ik ben blij dat ik het van hem hoorde, en met hem kon pogen te verwerken.

“Dit kan toch niet ?” - zijn de woorden waarop hij wil afsluiten. Ik zeg hem van wel. Ooit moest het gebeuren. Ooit moesten we van de brokken delen.

Ik probeer mijn personeel te bereiken, omdat ik wil dat zij het van mij horen, en niet het 1300 nieuws. Iedereen heeft echter de gsm in de griffie laten liggen. Ik ben dus inderdaad helemaal alleen. Vroeger zelden bij stilgestaan, nu wél even.

Een beetje om mezelf op de sporen te houden: ik poog de essentie van mijn beroep te vatten, en schrijf een paar flarden van zinnen op.

1245 hrs, weer de gsm. De Morgen. Verleden week heb ik net een opiniestuk geschreven over BHV-weigeraars. Ik twijfel even, en vraag ten overvloede: “bel je over...” - “Ja, over....”.

Even stilte. Stilte met persmensen is relatief zelden, en betekenisvol. En déze man heeft zelden tijd. Ik apprecieer zijn stilte, en uiteindelijk stelt hij zijn vraag.  Ik citeer hem wat ik net neerschreef. Hij vindt het goed. Ik beloof hem dat ik het stuk zal schrijven. Ik hoop dat ik van die belofte geen spijt krijg, want de rest van de dag dreigt chaos te worden.

1300 hrs, nieuws op internet, met die ouwbollige computer van justitie zonder klank en het radiootje dat ik bijna nooit aanzet, tenzij wanneer ik “strafwerk’ moet schrijven: het ondertekenen van honderden vonnissen van “thema-zittingen”

1320 hrs, mijn personeel is terug op de griffie. Ik vind geen woorden. Hun blikken zeggen alles, en de mijne wellicht ook. Ik weet enkel te zeggen dat ik naar huis vertrek om een stuk te schrijven: alleen dààr kan ik dat in rust, voor wat “rust” die dag zal moeten zijn. Het is m’n verdomde plicht er m’n werk van te maken. En nu eerst zonder brokken thuis raken.

1400 hrs, in mijn “bunker” in Brugge, waar ik bijna al mijn vonnissen schrijf. Het vlot niet erg. VTM vraagt me voor het avondnieuws, en ook andere journalisten willen afspraken tussendoor. Dit zijn geen cadeaus. Ok, maar ik wil eerst dit stuk afwerken. Tijd daarvoor tot 1600 hrs. Het zit in m’n hoofd, maar ik moet het er nog uit wringen, net als een vonnis. Zal het lukken, zal ik de woorden vinden ?

Lode belt: de persconferentie van het Parket van Brussel gaat streaming on line op internet. De woordvoerder begint met “discretie” te vragen, want “de familie is nog niet ingelicht”... Neee... ai: hoeveel duizenden internauten luisteren al mee ??

In mijn mail-archief vind ik ondertussen wat ik zocht, want ik twijfelde even: de mails van Isabelle Brandon, die ik nooit ‘life’ ontmoette: ik ben sinds midden de 90‘er jaren geen lid van het ‘Koninklijk Verbond van Vrede-en Politierechters’, en ontmoet dus weinig collega’s. Nu weet ik weer wie ze is: een pittige dame, met uitgesproken meningen.

Uitgerekend zij, die haar levenswerk maakte van verzoening en bescherming van de zwakkere huurders, en geesteszieken. Haar thesis: “Le fou, entre exclusion juridique et réintégration par le droit”. Le Soir van 7.01.1998 over haar vonnissen van die winter: “Comme quoi la justice peut montrer un visage humain en lieu et place de la toute-puissante technicité”.

Haar artikel in de JT 1995, 505 over mijn favoriete thema, de ‘verzoening’: “la conciliation permet de donner une place à la solidarité humaine et au respect de l’autre”, maar waar ze ook schrijft: “Lorsque la haine existe, c’est justement parce que le procès est un combat symbolisé et ritualisé, qu’il constitue le seul remède efficace contre la violence, la justice privée, le passage à l’acte”.  Ik krijg het koud.

Haar mail over de “kliklijn” die het nieuwe art. 770 Ger.W. voor de griffier organiseert: “quelle horreur”.  Over de modernisering van justitie: “Ne réagissons pas toujours comme des vierges effarouchées à toute idée de changement !”. Haar combativiteit: “Je vous signale d’ailleurs que la Place des Barricades est sur mon canton...”

My ‘sister in arms’, al komen we uit andere families.

1610 hrs, mijn stuk is zo goed als af, ik mail het door aan De Morgen. Ik heb mijn plicht gedaan. Mijn zwarte pak van zovele plaatsbezoeken aan, en ook nu zonder das, zoals al zovele jaren niet toevallig, al is het een futiel symbool.

1630 hrs, naar Brussel. Onderweg in de taxi non stop het stuk nog wat afvijlen. De file valt mee, dié stress valt ook al weg, maar alles lijkt zo irreëel. Ik moet me goed houden. Mijn gevoelens zijn niet belangrijk. Ik moet opkomen voor de mooiste job in justitie.

1800 hrs, VTM studio. Mijn eerste keer terug sinds de Telefacts Crime reportage van mei 2008 onder het motto ‘De grote verzoener’.  Het lijkt nu écht niet écht. Misschien moet ik in m’n arm knijpen: vandaag is een vrederechter, samen met haar griffier in koelen bloede in haar zittingszaal vermoord. Maar hoeveel drama’s zijn hier niet verslagen ? Hoe zal ik iéts zeggen zonder bij te dragen aan de ‘hetze’ van de dag, waar niemand een verklaring voor heeft terwijl de klopjacht op de dader op dit moment nog doorgaat. Hoe kan ik iets zeggen dat de meerwaarde van dit bijzondere beroep duidt ? Hoe kan ik eer brengen aan mijn collega ? En wie zal hier binnen 3 maanden nog over spreken ???

1830 hrs Stefaan De Clerck komt erbij. Schudt het hoofd, trekt de schouders op. Waarom ? Geen idee. Deze man heeft al andere drama’s achter de rug. De minister krijgt een sandwich en biedt me aan die te delen. Symbolisch mooi, glimlach ik, maar ik heb geen honger, al de hele dag niet.

1900 hrs. Ik stel Danny Verstraeten wellicht wat teleur met een eerste té kort antwoord: “Juristen zijn mensen van vaak te veel woorden, hier zijn geen woorden voor”.  Stilte.

Ik wring me in bochten om mijn stuk voor De Morgen niet te herhalen, en alleszins niet te dramatisch te doen. Voor mij is dit het werk van een gek, ook al is het een kwestie van wraak. Niemand kan ons beschermen.

De alarmknop zal ik dus best niet in treinbestuurders-termen een “dodemansknop” noemen. Te luguber. Er zijn zoveel dingen die ik niét wil zeggen.

Bijvoorbeeld dat ik ooit mijn communicatie tussen griffie, kabinet, en zittingszaal organiseerde met de oude babyfoons van mijn kinderen. Dat kan ik al al helemaal niet vermelden: te belachelijk, hoe wij ons beredderen, al was het goedkoop en efficiënt.

Ik hou het dus enkel over de verantwoordelijkheid van iedereen: de rechter om rust te brengen, de advocaten die hun “tegenpartij” (het woord dat ik uit mijn zittingszaal ban) de gordijnen niet in mogen jagen.... De Rambo - cultuur van justitie.

Een tijdje geleden vroegen de agenten die opgeroepen waren voor de veiligheid me na een bewogen zitting nieuwsgierig: “waren we nu vooral gevraagd om de partijen in bedwang te houden, of hun advocaten ?”.  Een beetje spottend, en uiteraard veelzeggend, want ze verwachtten geen antwoord. Agenten met een klare kijk.

2030 hrs, de trein naar Brugge terug. Eén uur om rustiger na te denken. De familie, wiens gevoelens ik me poog in te denken. De vrederechter. Justitie. Dit gecompliceerde land.

Morgen moet ik er vroeg uit, nochtans ben ik géén ochtendmens. Om 7 uur Radio West-Vlaanderen in mijn vredegerecht. Ik neem me voor er mijn filosofie te vermelden “ De dood in Ispaghan”.  Het blijkt het lievelingsgedicht van de vader van mijn interviewer. Mooi.

De hele morgen van vrijdag 4 juni  volgt de pers zich verder op. Per definitie zijn ze onze partner in communicatie: wij moeten leren leven met hen, zij niét met ons. Communiceren is méér dan informeren. Justitie is geen fait divers.

Vrijdag 11 juni 2010, Crematorium Ukkel.

Rose, de dochter van Isabelle Brandon: “Je veux vous dire que je suis en paix, que je n’ai pas de haine, que je ne suis pas en colère.....”

Aan wat toen gezegd werd, is niets toe te voegen. Het was een les voor iedereen.

Die bijzondere dame die schilderde, Chinees sprak (wat zoveel magistraten enkel figuurlijk kunnen...) mediteerde, en recht sprak met een even groot hart als haar overtuiging, moet een plaats krijgen in het geheugen. Mijn kleine monument voor haar zal ik op internet oprichten: haar woorden als aanhef van de FAQ van de site van het vredegerecht Roeselare onder het item ‘Minnelijke Schikking - Verzoening’.

Dinsdag 17 augustus 2010, 0815 hrs, Zuid Frankrijk.

Eindelijk op vakantie. Het was een moeilijk jaar, zelfs met de beste medewerkers, maar zonder mijn hoofdgriffier van meer dan 20 jaar lang. Een steil klimmende werklast, kwantitatief en kwalitatief, en extreem moeilijke wetgevende verkiezingen.

Eindelijk weg, later dan ooit in al die jaren, maar met laptop en gsm in aanslag, al leef ik daar al lang zonder problemen mee: beter me een keer te veel te mailen of te bellen dan te weinig. Vrederechter ben je 7 dagen op 7, het hele jaar door.

De griffier belt me wakker. Op de muur van het vredegerecht staat in graffiti:  “Herinner Rudolf Hess, Vrijheid voor alle Nationalisten”.

Nee, er staan hier géén camera’s....

Gisteren

Meester M.V. had de zitting van 2 september niet op haar eigen agenda, maar wisselde de dienst van haar kantoor om m’n laatste openingszitting mee te maken, net 23 jaar na haar aantreden als stagiair. Bij het instappen in haar auto, op nauwelijks 20 meter van de zittingszaal, wordt het rechter portier opengetrokken, en haar handtas weggerukt, of toch net niet: een schermutseling volgt, en de dief zet het op een lopen, zonder buit.

Vraag van de politie: staan hier geen camera’s die de man gefilmd hebben ? Nee dus.

Vandaag.

De neonazistische sporen op de muur van het vredegerecht zijn vervaagd, maar misschien moet ik nu iemand aan iets herinneren ?

Sinds 3 juni kreeg ik omtrent de veiligheid van de vredegerechten enkel pers over de vloer. Niets van de hiërarchie, of de FOD Justitie. Geen brief, geen telefoon, geen vergadering. Enkel één mail van het Nationaal Verbond van de hoofdgriffiers, met een vragenlijst. Dit Verbond, net als dat van de vrede- en politierechters is een VZW, en niet iedereen is er bij aangesloten. Een soort privatisering van justitie ?

Die beveiligingscamera kan ik niet zomaar zelf laten installeren, en na de Bourne Identity heb ik er ook niet zo veel zin in.

Wel ga ik opnieuw op zoek naar een babyfoon: on n’est jamais mieux servi que par soi-même.

Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ?

03 09 2010  (On-) veiligheid vredegerecht Roeselare (WTV - Focus)

03 09 2010 (On-) veiligheid vredegerecht Roeselare (Radio 2 W. Vl.)

02 09 2010 Regionalisering van Justitie (G. Londers in De Redactie)

02 09 2010 Stijging vonnissen politierechtbanken (P. Vandamme in Focus - WTV)

A quote a day, keeps the doctor away ;-)

“Et c’est de nos jours ! Et c’est dans un temps où la philosophie a fait tant de progrès ! Et c’est lorsque cent académiciens écrivent pour inspirer la douceur des moeurs ! Il semble que le fanatisme, indigné depuis peu des succès de la raison, se débatte sous elle avec plus de rage.”

Voltaire, ‘Traité sur la Tolérance’ éd. 1763.