my sabbatical year

2011/12

Vervolg van gisteren, op de VRT Opinie. Na de commentaar van 2 socialistische burgemeesters die met de beste bedoelingen de GAS wetgeving willen uitbreiden tot zelfs 12-jarigen (met steeds hogere boetebedragen), denk ik aan de ontmoedigde bedenking van François Mitterand over werkloosheid: “on a tout essayé”.

Toen, zoals nu, inderdaad: er is weinig dat we nog kunnen uitvinden voor de “rotjochies” (term van burgemeester Janssens in DM van gisteren - zie de perslijst hierna).

Het probleem is niet dat we niet alle mogelijke denkpistes exploreerden, maar dat we daarin het Noorden kwijtraakten.

Even terug naar minstens 7 jaar geleden.

Bijna 7 jaar na de vervanging van de meeste overtredingen uit het Strafwetboek door de GAS-regeling, moet eens een nuchtere evaluatie gemaakt worden over wat met de vroegere cataloog verkeerd zou geweest zijn, behalve de oubollige formulering ervan.

Je kon er alvast véél mee aan: ik gebruikte ze op 23 06 1988 als politierechter zelfs voor een casus van milieuvervuiling (Rechtskundig Weekblad 1990/91, 195 en S. Stijns ‘Zakenrecht, p. 393).

Het probleem tot 2005 was dus niét dat we geen wetgeving hadden, maar dat we ze niet meer afdwongen. Vaak geen prioriteit voor de politie, en indien wel, dan geen voor het Parket. En indien wel voor het Parket, geen prioriteit voor de in 1995 opgerichte Politierechtbanken, die eigenlijk bijna uitsluitend ‘Verkeersrechtbanken’ moesten worden. Want veiligheid in het verkeer, dàt werd toen de prioriteit. Afgedwongen met camera’s, pakkansverhoging, en vooral: begeleid met BOB-campagnes. Het lukte, want de verkeersdoden daalden spectaculair, en de jongere generatie – u weet wel, die “jochies” – die gaan ondertussen beter met het gevaar van alcohol om dan veel van hun sociaal drinkende ouders. Tenzij u te oud bent om de info van Responsable Young Drivers (link hier) ernstig te vinden natuurlijk.

Net zoals Vlaanderen koploper werd in het recycleren: de bijdrage van campagnes die responsabiliseren, was altijd groter dan die van het penaliseren. Wat voor het ene milieu kan, is geldig voor het àndere.

Avec des ‘si’, on met Paris dans une bouteille…

Ware sinds 2005, laat staan al sinds 1995, een zelfde investering gedaan tegen wat nu ‘overlast’ en ‘asociaal gedrag’ genoemd wordt, als voorheen voor verkeer en milieu, dan zouden we nu anno 2011 niet eens denken aan het uitvinden van GAS – boetes (als term een gebruikelijke herhaling in terminis) . Laat staan als dat gekoppeld ware aan een Marshall plan voor gericht onderwijs, buurtwerking en tewerkstelling voor kansarmen, en tegen de parallelle criminogene industrie.

GAS bestaat ondertussen, groeit als paddenstoelen in de schaduw op een natte ochtend. Het is enkel wachten op de metaalmoeheid van de nieuwe wetgeving, tot ze ook op haar beurt geen prioriteit meer zal zijn voor politie. Precies door de bijna ludieke uitwassen van de nieuwerwetse wetgeving zelf, zijn daar al de eerste sporen van te merken: ze stonden erbij en ze keken er naar. Net als vroeger.

De naïeve stedelijke wetgever en het warm water van Justitie

Maar er is nog iets ànders, dat de Goede Bedoelers (spaar me daarvan, zei Oscar Wilde) onderschatten. Zij spelen Lokale Wetgever alsof enkel hun agenda daarin kan passen. Ze stellen immers met gemoedsrust vast dat de GAS-wetgeving géén links/rechts – discours is.

Ze vinden de jeugdbescherming en de strafbemiddeling - het warm water van justitie - zelfs opnieuw uit, want ze passen het “ook” toe. De kwaliteit van die nieuwe bemiddeling moet nog eens nagetrokken worden, én indien succesrijk, waarom die niet bij Justitie kon – of mocht – toegepast worden. Waarom er bij Justitie geen centen voor gebudgetteerd werden, en het in de Justitiehuizen dweilen is met de kraan open. Waarom vrederechters bij familiale en buurtconflicten (hun specialiteit...) zelfs geen beroep mogen doen op Justitieassistenten.

Geen inhoudelijk discours voor een autoritair gemeenteklimaat, enkel een methode voor netheid en beleefdheid op straat ? Tot de inhoudelijke GAS-agenda eens ingevuld zou worden door een Vlaams Belang Burgemeester van Antwerpen, dan ook volgens het Kieswetboek verkozen. Dan zal de discussie over het hoofddoekenverbod op school nog maar een opwarmertje gebleken zijn. Als nù al gewezen wordt op het gevaar van mini-wetgeving à la carte waarbij culturele minderheden geviseerd worden, dan dreigt wel een discussie van een totaal ander formaat ?

Op nationaal – of Vlaams – niveau kunnen uiteraard nieuwe regeringsmeerderheden een andere agenda aanbrengen (kijk naar Hongarije), die ook het nationaal of regionaal beleid van justitie en jeugdbescherming anders aanpakken dan nu. Toch zal dit een veel groter maatschappelijk debat vergen dan wat nu volstaat om op een blauwe maandag of rode dinsdag een nieuwe GAS uit een gemeenteraad te toveren. Of op een zwarte woensdag.

Fundamenteel:

Mijn bezwaar is dus fundamenteel de methode. Decennia lang, tot nu toe overigens, werd justitie verwaarloosd. Er wordt vandaag net niet meer op het budget bespaard, omdat het eenvoudigweg ook niet meer kan: de implosie dreigt, zoals de projecten van informatica al herhaaldelijk illustreerden. Ik ben de enige magistraat niet, die boos afzwaaide.

Je kunt de beschaving van een land afrekenen op wat ze voor haar justitie over heeft (dixit Prof. Storme sr. in ‘Stormen over recht’ ), en dus op ook de criminaliteit die ze dan verdient.

Ofwel kun je dan in de marge morrelen, of wel teruggaan naar de basics van maatschappelijke ordehandhaving en rechtvaardigheid.

Dat laatste hoor ik nog steeds niet bepleiten: GAS is het excuus van de gemeentelijke doe-het-zelver. Het werkt verslavend: steeds hogere dosissen. Het zal dus nog een tijdje meegaan, tot het ontploft in de handen van wie er mee speelt.

Photo of the day:

Vonnis politierechtbank Brugge 09 06 2008 (Rechtskundig Weekblad 2009/10, 335: “De Gemeentelijke Administratieve Sancties hebben een algemene repressieve bedoeling. Ze hebben een algemeen en repressief karakter”

A quote a day, keeps the doctor away ;-/

“Zijn de rechtsregels wel in staat om de beoogde doelen te realiseren, en doen zij dat op de meest optimale manier ? Zijn zij effectief of efficiënt ? Die doelmatigheidsvraag is niet alleen een economische, maar ook een ethische vraag omdat verkwisting (van tijd, middelen, energie) moreel problematisch is in een wereld van schaarste.”

wijlen Prof. Koen Raes, ‘Tegen betere wetten in, Een ethische kijk op het recht’

You Tube of the day:

FLURK: the next generation extreme sport when bored during holidays ;-)

Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ???

2012 01 24 ‘Geen stok, maar een stok achter de deur’ (Burgemeester P. Janssens in De Morgen)

2012 01 23 ‘Boetes voor jongere vanaf 14 jaar’, met o.a. ook burgemeester Termont (VTM journaal)

2012 01 23 ‘Milquet beschouwt alle 14-jarigen als overlast’ (Kinderrechtencommissaris Bruno Van Obbergen in De Standaard)

2012 01 23 ‘GAS: terug naar de tijd van champetter en Flurk’ (J. Nolf in Opinie VRT De Redactie)

2012 01 23 ‘Politieke GAS boetes voor Occupy Antwerp’ (De Wereld Morgen)

2011 12 30 ‘Overlastboete voor Filip Dewinter’ (AFF)

2012 01 23 ‘L’éducation des jeunes par le sport’ (Blog Le Monde ‘Fortes têtes’ du Dr. Traverse)

2012 01 21 ‘100 dagen raken niet af van vetstiften’ (Het Nieuwsblad)