my sabbatical year
2011/12
Brengt een Kasteelstemming de HRJ in nesten ? Herverkiezingen ? Eventjes op rewind.
Op 2 maart jl. trokken 2.277 magistraten van zowel Zetel als Parket naar “hun” stembus voor de verkiezing van 2 keer (NL en F) 11 leden – magistraten van de Hoge Raad voor de Justitie. Die is o.a. bevoegd voor de voordracht bij benoemingen, en doet ook zelf onderzoek naar wat in justitie zo allemaal verkeerd loopt.
Nu lijkt wel een pijnlijk intern probleem op te duiken.
Eerst wat info over de HRJ verkiezingen.
De regels vindt u nu nog op de site van de HRJ (link hier).
Samengevat:
De stemming is vooreerst verplicht: wie niet opduikt, begaat dus een beroepsfout. Volmachten zijn niet toegelaten.
Ieder magistraat moet 3 stemmen uitbrengen, waarvan minstens één voor een vrouw, idem voor een kandidaat van de Zetel en een kandidaat van het Parket.
In ieder gerechtelijk arrondissement wordt een heus stembureau ingericht met voorzitter en bijzitters. De stemming wordt afgesloten om 16 uur.
De Kasteelstemming.
Ergens is het misgelopen. Voorzitter en bijzitters waren ten onrechte in de overtuiging dat iedereen zich al aangeboden had, en startten voor het sluitingsuur het week-end. De stembus werd naar Brussel gereden.
Nog steeds voor 16 uur stond een magistraat die nog niet gestemd had “tijdig” voor een gesloten deur, dus in de onmogelijkheid een stem uit te brengen.
Uiteindelijk raakte het stemcollege die vrijdagavond in de avond opnieuw “samengesteld”, maar de stembus keerde niet terug uit Brussel.
De magistraat liet “het gebeurde” (sorry voor de stadhuistaal) in een (nieuw) proces-verbaal van de stemverrichtingen noteren, maar kon dus geen stem meer uitbrengen.
Op zaterdag 3 maart werden op de zetel van de HRJ de stemmen van het hele land geteld.
Dit P.V. van de stemopneming zou geen melding maken van het incident. De HRJ publiceert de uitslag onmiddellijk op haar website, en wast de handen in onschuld: “niet bevoegd” voor dit soort onderzoek.
Het mathematisch effect op de HRJ verkiezingen voor het Nederlandstalig kiescollege
1 magistraat op 2.277 stemgerechtigden die het stemrecht niet kunnen uitoefenen, zou bij Belgische wetgevende verkiezingen verhoudingsgewijze gelijk staan met 3.393 stemgerechtigden, een kleine gemeente dus.
De drie stemmen die die éne betrokken magistraat verhinderd werd uit te brengen, zijn in deze HRJ verkiezing niet “neutraal”.
Vooreerst is er al maar één stem verschil tussen de laatste (dus elfde) verkozene, en de eerste (niet verkozen) opvolger, respectievelijk politierechter Hänsch (°02/09/1963) van Brussel en vrederechter Verbeke (°12/11/1952) van Meise, met resp. 139 en 138 stemmen.
Bij staking van stemmen zou de oudste eerst in aanmerking komen.
Daarenboven zou ook de volgorde van de opvolgers gewijzigd kunnen worden, want daar zitten 2 keer 2 verkozenen op minder dan 3 stemmen van elkaar, en 2 zelfs ex aequo (en nu dus gerangschikt volgens leeftijd).
Besluit
Indien die éne magistraat had kunnen stemmen, zou zowel de huidige samenstelling van de Nederlandstalige HRJ, als de toekomstige samenstelling (tijdens de volgende 4 jaar, n.a.v. ontslagen en vervangingen), er verschillend uitzien.
Gezien het om HRJ-kandidaten gaat die in beide commissies (dus o.m. voor de voordrachten van benoeming) kunnen zetelen heeft dit een rechtstreeks impact op ondermeer de toekomstige benoemingen.
Organisatie van herverkiezing ?
De HRJ kan moeilijk geloofwaardig haar opdracht vervullen als zij zelf niet het voorbeeld van onberispelijkheid geeft.
Er is echter haast bij, want dit betekent normaal gezien een volledig nieuwe procedure, met nieuwe kandidaatstellingen. Dit kan problemen geven met de leeftijdsgrens van 63 jaar, zoals voor de uittredende kandidaat, herverkozen met het derde hoogste aantal stemmen, vrederechter Van den Eeden uit Kontich voor wie die leeftijdsgrens op 6 juni as. verstrijkt.
Doos van Pandora ?
Oppervlakkig gezien, zijn de eerste belanghebbenden de magistraat die niet kon stemmen, de eventueel niet-verkozene(n), en de onjuist gerangschikte opvolgers.
Om diverse redenen die hen allen eigen kunnen zijn, kunnen zij beslissen geen gerechtelijk gevolg te geven.
Daartoe beperkt het probleem zich echter niet.
Kandidaten die later niet weerhouden worden voor een voordracht van benoeming door een via deze “onjuist” samengestelde Benoemingscommissie kunnen eigen initiatieven nemen met een cascade van gevolgen. Misschien is het probleem inderdaad wel juridisch “gedekt” , zoals dat dan zo mooi bij nietigheden luidt. Maar dan is dat toch het gevolg van een gebrek aan ambitie voor justitie.
Meer dan een zaak van justitie alleen: een zaak voor Justitie.
Bovenal luidt de benaming en opdracht van de HRJ niet “van de justitie”, maar “VOOR de justitie”.
Bij dergelijke voorbeeldfunctie in een essentiële maatschappelijke opdracht is het vertrouwen van de hele bevolking centraal.
In de bon mot van Professor Vuye: “Justitie is te belangrijk om enkel aan juristen over te laten”.
Justitie is geen eigendom van magistraten of juristen, ze hebben het zelfs niet in huur of pacht. Justitie, ook steeds als streven naar rechtvaardigheid, is het hoogste maatschappelijk goed van iedereen. Het vergt karakter om justitie te koesteren. Het vergt moed om geen uitzonderingen te maken.
Magistraten zien ambtshalve op de regelmatigheid van wetgevende en straks gemeenteraadsverkiezingen toe: de kwaliteit van hun eigen verkiezing moet ondubbelzinnig zijn.
De HRJ is voor haar optreden in dit eigen dossier niet afhankelijk van een klacht of procedure. Zij moet op niemand wachten, niet op de Minister (positief injuctierecht), niet op het Parket-Generaal (ambtshalve), niet op de Raad van State (bij procedure) niet het Parlement.
Het volstaat eigenlijk met wat menselijke nederigheid te erkennen: “errare humanum est”. Magistraten zijn ook mensen.
Door het opnieuw uitschrijven van verkiezingen van het Nederlandstalig kiescollege zou de HRJ binnen en buiten justitie een sterk signaal geven van interne “nultolerantie” . Want enkel wie Hoog staat, kan laag vallen.
Photo of the day:
Justice ?
Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ???
2012 03 03 ‘Franky De Keyzer is de populairste Belgisch magistraat’ (GvA)
2012 02 07 ’26 magistraten willen zitje in Hoge Raad voor Justitie’ (GvA)
2011 09 21 ‘Linkse rechters: Liégeois verkoopt politieke propaganda’ (GvA)
2012 02 08 ‘Procureur Dams laat leespennen toe bij kopiëren dossiers’ (HBVL)
2012 02 02 ‘Scanverbod in Antwerpse rechtbank’ (De Morgen)
A quote a day, keeps the doctor away ;-/
“Beide deugden vallen of staan immers vooral met het spontane ethos en de wil tot zelfverwerkelijking van de betrokken magistraat. En laat nu net de deugdenethiek zich daarop toeleggen. Bovendien sluit het cultiveren van deugden aan bij de manier waarop een morele opvoeding de facto plaatsvindt. In de VSA lijkt men daarvoor trouwens een nuttig vehikel te hebben gevonden in de Law&Literature-beweging die ook bij ons aanhang verwierf en zowel empathisch vermogen als zelfverwerkelijking beklemtoont via lectuur van teksten die vormgeven aan ons collectief en individueel moreel besef”
Bert Nelissen, ‘Deontologische codes of deugden voor (te) openhartige magistraten ?’ R.W. 2011-2012, 823
You Tube of the day:
Het meest “verfoeilijke” wetsartikel: Prof. Van Orshoven over art 151 GW (de HRJ)
Poem of the day:
“ Neutralité cet instant
comme un centre égalisant un peu
jusqu’à rien ce que je connaissais encore
et ce que je connaissais déja
Non le noeud mais le nu
entre les atteintes de l’avenir
et les costumes du passé
seulement instant cette absence
...
Afzijdigheid dit ogenblik
als een middelpunt dat
wat ik nog kende
en wat ik reeds ken
een beetje in evenwicht brengt
Niet het kluwen maar het naakte
tussen de inbreuken van de toekomst
en de vermommingen van het verleden
dit ogenblik enkel afwezigheid”
Christian Dotremont, ‘Chronique’ (uit ‘Ceci n’est pas une poésie’, Een Belgisch-Franstalige Anthologie belge francophone’ van Barnard, Dirkx & Lambersy (Atlas 2005)
Enkele blogs met kleine, concrete voorstellen voor een betere justitie:
Volmacht mogelijkheid in de rechtbank tussen samenwonenden (30 09 2010)
Mini – rechtsplegingsvergoeding voor “kassa-kassa-zaken (03 12 2011)
Parkeerretributies naar de politierechtbank (10 11 2011)
Afschaffing van het ‘voorrecht van rechtsmacht’ (07 11 2011)
Minnelijke Schikking (03 10 2011)
Territoriale bevoegdheidsregels voor invorderingen van o.a. nutsbedrijven (09 09 2011)
Some pages of JustWatch in English:
The first day in the life of...
Quelques pages de JustWatch en Français:
Some links to earlier JW blog pages about security in our courts:
16 10 2011 De scherven van Schaarbeek
16 02 2011 De zwakste schakel van de veiligheid
15 02 2011 Security bis, ter, quater etc..
06 09 2010 Security is an English word, isn’t it ?
03 09 2010 Flash back 3 maand geleden
Some links to earlier JW blog pages about the Belgian project of ‘Family Courts’:
2011 08 05 ‘De familierechtbank dichterbij, familiejustitie verderaf’ (VRT De Redactie Opinie)
2011 08 05 ‘Quod erat demonstrandum’
2011 04 30 ‘Dit koude nest...’
2011 03 03 ‘See you in court ?’
2011 02 23 ‘Spoor 1 naar Kortrijk...’
2011 01 23 ‘The Far Family Court ? Nein, Danke !’
Some links to earlier JW blog pages about Belgian reform projects on justice
2010 10 12 ‘Oops, stuck again !’
2010 09 29 ‘Too big, you get stuck’
2010 09 18 ‘Le rond point de la justice ?’
Some links to earlier JW blog pages about the costs of justice & poverty
2015 08 15 “Justitie anno 2084” (VRT De Redactie, Opinie)
2010 10 27 ‘Low cost recovery, high alert’
2010 10 18 ‘De armoede-toets van justitie’
2010 10 06 ‘Let them drink Spa Blue ?’
Some links to earlier JW pages about Justice of the Peace and conciliation
2011 05 30 ‘Lettre à Voltaire’
2011 01 28 ‘Hoeveel kost je vredegerecht of ...?’
2010 11 21 ‘Voiltaire Day: natural .... judges !’
2010 11 13 ‘Donkere wolken boven de vrederechters’
Visits of Courtrooms:
Bruges, Huyse Die Caese (Ancient Court House of the Juges d’instruction)
Lyon, Security in old & new courts
My favourite bridges of 2010: bridges as the symbol of Justice
Categorie apart: WOOW (Werkelijk Onwaarachtige Ongelooflijke Werkelijkheden) ;-)
2012 03 12 ‘Woow op Kasteelbezoek’
2012 02 24 ‘Foefelen als procedureslag’
2012 02 21 ‘Vanuit de Raadkamer te Aalst’
2012 02 17 ‘Kasteelheer en (poly)graaf’
2012 01 11 ‘Europese top over Witte Catastrofe’
Jogging around Bruges:
HRJ probleempje
13 maart 2012
Meer dan een zaak van justitie alleen: een zaak voor Justitie.
Bovenal luidt de benaming en opdracht van de HRJ niet “van de justitie”, maar “VOOR de justitie”.
