Strafpleiter Joris Van Cauter stelt de Afkoopwet in vraag bij de opening van het gerechtelijk jaar in Gent.

De Gentse strafpleiter (die eerst moraalwetenschapper werd) heeft enkel niét de stijl van een pitbull: als geen ander kan hij openbaar ministerie, rechters en zelfs confraters de gordijnen injagen met zijn serene hardnekkigheid. Omdat zijn vragen zelfs pijn doen onder juridische verdoving.

Zijn daarnet afgesloten redevoering bij de plechtige openingsvergadering  van de Gentse balie sluit aan bij een procedure die hij voor het Grondwettelijk Hof voert over de Afkoopwet. In die procedure kreeg meester Van Cauter net wél de Gentse Kamer van Inbeschuldigingstelling achter zich.

De Gentse magistraten willen – op suggestie van Van Cauter – namelijk weten of de ‘verruimde minnelijke schikking’ waarbij verdachten zelfs grote fraudezaken kunnen afkopen, discrimineert.

De vraag naar ‘klassenjustitie’ dook in die procedure op omdat het parket de Afkoopwet weigerde toe te passen voor een bankbediende die verdacht werd van verduistering maar zijn werkgever alvast vergoedde. Het parket weigerde echter de minnelijke schikking en wou verder vervolgen.

Van Cauter diepte in zijn speech echter zijn Calvados-proces op: een winkelalarm was afgegaan voor een 20cl flesje Calvados van €4,45 dat de klant nog in een werkmansbroekzak vergeten was. Ook die strafprocedure kreeg Van Cauter in Dendermonde niet afgekocht.

Van Cauter geciteerd tussen het hilarisch gelach van een select juridisch genootschap,vanmiddag in de Gentse Pacificatiezaal, volgepakt met advocaten en topmagistraten:

“Ik probeer in de zomer van 2013 terug toepassing te maken van de regel van drie: 2 miljard euro belastingsfraude is gelijk aan 160 miljoen euro boete. Dan moet 4,45€ leiden tot een boete van 0,36 €. Misschien kan het ook nog wel voor minder, mijn cliënt wordt immers niet vervolgd als lid van een criminele organisatie. Daar moet ik mijn cliënt toch kunnen van overtuigen. Wie weet zit er nog een succes fee in aan het einde van de rit?  Deze zaak lijkt me een haalbare kaart en vol goede moed zet ik het gerechtelijk jaar 2013-2014 in. Ik vraag met veel vertrouwen het openbaar ministerie van Dendermonde om het Calvados proces af te kopen. Ja, zeker meneer de procureur des Konings ik heb hier 36 cent in mijn zak zitten voor u. En zeg niet dat het in mijn zaak niet mogelijk is: “qui peut le plus, peut le moins!”. Groot is mijn verbazing als ik op een njet stuit.  Is het omdat ik van Aalst afkomstig ben? Of zijn er andere redenen? Zou de publieke opinie het niet kunnen verteren mocht ooit uitlekken dat er met mijn cliënt geschikt is ?”

Het Calvados-proces ging door terwijl dat van Omega Diamonds (belastingsfraude voor €2 miljard) afgekocht werd voor €160 miljoen.

‘Waarom is het Scheldewater in Dendermonde zo donker en in Antwerpen zo diamanthelder’, vraagt Van Cauter af.

Welke waarborgen zijn er nog bij dat soort onderhandelingen: dié vraag stuurde de Gentse Kamer van Inbeschuldigingstelling door naar het Grondwettelijk Hof.

Ondertussen publiceerde uw #justitiewatcher op Knack.be een samenvatting van het geheim gehouden evaluatierapport over de Afkoopwet (link hier) een rapport dat nog onder de leiding van voormalig procureur-generaal Yves Liégeois – ook bekend van de Antwerpse diamant-oorlog – opgemaakt werd.

Dat rapport zwengelt de twijfels van Van Cauter aan want de willekeur van de parketten bij de toepassing van de Afkoopwet is nog erger dan vermoed: er is gewoon geen beleid.

Zelfs de procedureregels van de Afkoopwet zelf worden enkel gevolgd als het een mediatieke zaak is: ‘ het enige waar het Openbaar Ministerie nog voor bevreesd is, is de media”, besluit Van Cauter.

Een echo van die allergie in justitie voor de media vond je al verleden week in Knack (link hier).

De Belgische Afkoopwet is uniek, bleek vandaag nog maar eens in de Gentse Pacificatiezaal.

In geen enkele vergelijkbare wetgeving in Europa wordt de rechter zo buiten spel gezet. Bij ons heeft de rechter slechts nog een ceremoniële rol: als het ware de notaris van het parket spelen.

Of in de woorden van Van Cauter: ‘de wet zorgt voor een stoelendans in de zittingszaal: het openbaar ministerie kruipt op de stoel van de rechter en de rechter gaat op de stoel van de griffier zitten’.

Zowel in Frankrijk als in Nederland wordt het akkoord tussen het parket en de verdachte of beklaagde partij integendeel nog steeds inhoudelijk getoetst door een onpartijdige rechter.

Ondertussen stelde justitieminister Koen Geens wel een beperkte aanpassing van de Afkoopwet in het vooruitzicht. Van een opportuniteitstoetsing van de strafrechter, zoals o.m. het Verbond van Onderzoeksrechters destijds vroeg, zelf wil de minister echter niet horen.

Misschien worden straks in het parlement weer wat professoren gehoord. Dat is geen geruststelling voor de rechtstaat, merkt Van Cauter op want ‘de professoren stonden niet op de barricaden van het verzet. Wel integendeel, ze stonden met hun advocatenpetje als eerste in de rij om te gaan afkopen’.

Ondertussen werd dinsdag in Antwerpen het grootste diamantfraudeproces ooit gestart. Het wordt het laatste proces dat fraudejager Peter Van Calster als substituut nog mocht behandelen.

De diamantoorlog is dus nog niet helemaal gestreden...

JUSTITIEPLAN

Over de stand van zaken in het Justitieplan van Koen Geens licht Sieghild Lacoere, woordvoerster van minister van Justitie Koen Geens toe:

Wat zegt de huidige wet:

1. 1.Het openbaar ministerie kan onder bepaalde voorwaarden aan diegene die ervan verdacht wordt een misdrijf te hebben gepleegd, voorstellen om een bepaalde geldsom te betalen en een minnelijke schikking te treffen. De strafvordering vervalt dan. Er is dan geen veroordeling maar wel een schikking waarbij men betaalt. Ratio legis is vooral dat je sneller en efficiënter tot oplossingen komt.
   

2. 2.Dit wettelijk kader bestaat al jaren (art. 216 bis van wetboek van Strafvordering) en werd in 2011 aanzienlijk versoepeld en uitgebreid, zo kan men ook in fraudezaken minnelijk schikken. Hierbij moet wel naast een deel van de ontdoken belastingen ook een boete worden betaald.
   

3. Binnen dit wettelijk kader, kan het OM de schikkingen treffen die aan de voorwaarden van de wet voldoen.

 

Wat stelt de minister van Justitie voor:

(1)    Minnelijke schikking is een goed instrument in die zin dat het tijd en ellenlange processen bespaart. Let wel: dit moet rechtvaardig gebeuren en de sancties moeten ernstig zijn.

(2)    De Minister maakt in Potpourri II het toepassingsgebied van de wet strenger op 2 manieren, en dus rechtvaardiger gemaakt:

-          Er kan niet meer minnelijk geschikt worden na een uitspraak van de bodemrechter. In de huidige wetgeving kan dit in elke stand van het geding, dus ook nog in beroep. Dat zou dus moeten veranderen.

-          Er komt een “spoor” van een minnelijke schikking op het centraal strafregister.

(3)    De Minister wil ook dat diegene die gebruik maken van de minnelijke schikking hun deel gaan meebetalen aan het pro-deo fonds dat we plannen op te richten.  

Wordt dus vervolgd – al lijkt dat een verwarrende woordspeling ;-)

De juridisch uitgewerkte tekst van de openingsrede ‘Justice for sale’ van advocaten Joris Van Cauter en Karel De Meester is te verkrijgen bij de uitgeverij Larcier via deze link hier. Een #mustread !

Een korte samenvatting ervan vindt u in de opinie van advocaat Joris Van Cauter op VRTDeRedactie

van 27 10 2015 (link hier).