my sabbatical year
2011/12
De Antwerpse Justitie lijkt soms wel een eigen krant te hebben. Hoe raadt u het: de Gazet van Antwerpen. Andere rechtbanken hebben (soms) een woordvoerder – persmagistraat. De Antwerpse rechtbank heeft gewoon een Gazet (en wat echo-sites). Toch soms m’n indruk.
Met de bescheidenheid die de Metropool steeds siert, schrijft een expert er de mooiste verhalen over hoe justitie daar werkt, als voorbeeld voor het hele land, en alleszins de “linkse rechters” (M&M, Magistratuur en Maatschappij, om ze niet te noemen - link GvA hier).
Toegegeven, architectonisch is het Vlinderpaleis een mooi visitekaartje. Alleen de budgetoverschrijding was een Draak. Maar daar heeft ook het hele land aan meebetaald. In justitie bestaat er nog solidariteit, zelfs met Antwerpen.
De plaatselijke A-belangstelling voor de verkiezingen voor de HRJ (Hoge Raad voor de Justitie) was gezien de geroemde kwaliteiten van het lokale korps, uiteraard heel groot. Maar niets wat in Antwerpen gebeurt, is gewoon maar “plaatselijk”.
Chronologische analyse, met duiding en een (*)staartje.
Aanloop naar de verkiezingen van de HRJ
De GvA toeterde op 07 02 2012 (link hier) :” De provincie Antwerpen is behoorlijk goed vertegenwoordigd met liefst 10 van de 26 kandidaten”. Geen lichaamstaal à la Vermassen, maar gewogen vocabularium: bescheiden starten met “behoorlijk goed”, en in overdrive naar “”met liefst…” . Well done, we hebben het begrepen.
Van die 10 kandidaten waren er 3 uittredend.
Met wat goede wil berekende GvA voor Limburg “in theorie” (sic) 5 kandidaten. Limburg is dus “theorie”, Antwerpen de realiteit.
38 % Antwerpse kandidaten: is dat eigenlijk nieuws ? De HRJ heeft een “brugfunctie” voor het hele land, dus is de vraag niet ‘hoeveel’ kandidaten, maar ‘wat’ presteerden ze tot dusver, en ‘waar’ staan ze voor ?
Die provincialistische benadering lijkt toch wel heel erg eng cijferachtig: locale voetgangerstunnelvisie op justitie.
De inhoud van de verkiezingscampagne.
M’n VRT Opinie van 14 02 2012 (link hier) grasduinde door de diverse “programma’s”. Bij de 3 uittredende Antwerpse kandidaten viel één gemeenschappelijk standpunt op: de “afslanking” van de HRJ.
“Deze rol kan slechts optimaal vervuld worden door een afgeslankte HRJ, bestaande uit een beperkt aantal mensen die zich ten volle inzetten en onderscheiden verantwoordelijkheden opnemen.
Zowel de samenstelling, de bevoegdheden als de werking van de instelling vereisen een grondige revisie. De logge structuur is immers een rem op een goede besluitvorming.”
In dezelfde autoritaire lijn:
Quote uit de pagina van Nico Snelders (link hier)
“Een afgeslankte maar daadkrachtigere Hoge Raad voor de Justitie die zich focust op aanwerving en selectie, benoeming en audit.”
Afslanking van personeel bij besluitvorming is voor een politicus een beleefd woord voor machtsconcentratie. Of kandidaat-leden voor de HRJ (ook) politici zijn is natuurlijk een onbeleefde vraag.
De verkiezingscampagne had er qua stijl alleszins alle allures van. Tot en met de geafficheerde “kartels” tussen rechter en Parket-Generaal, in de ongewone tandem van vrederechter Van den Eeden en substituut P.G. De Keyzer, of omgekeerd.
De boodschap was ondertussen duidelijk voor wie ze wilde verstaan: minder leden in de HRJ, die dan eigenlijk “beroeps” worden door een inzet “ten volle”. Bij politici hebben we dat ook gezien. Beroepspolitici, want anders heb je geen “kwaliteit”. Amateurs, gelieve zich te onthouden.
Vandaar mijn analyse in de VRT Opinie van het “Parkinsonsymdroom”: de HRJ begint een dermate zelfstandig leven te leiden dat zij haar eigen bestaan steeds méér zal zoeken te rechtvaardigen.
Quote: “Cyril Parkinson stelde in 1958 vast dat het ambtelijk apparaat van het Britse imperium numeriek toenam, terwijl het rijk kromp. Hij wees op de ‘manager’ als oorzaak: die wil in plaats van meer rivalen, meer ondergeschikten, en creëert werk, als bezighouding. Het resultaat is een verspreiding van jaloezie en incompetentie binnen een onderneming, terwijl de schone schijn opgehouden wordt: “hoe netter een bedrijf, hoe slechter het draait”, lacht één van de wetten van Parkinson De Manager vierkant uit.”
Het verleden week gepubliceerde(*) verkiezingsresultaat.
(*) Actualisatie voorbehouden.
Antwerpen presteerde zelfs boven het percentage van haar kandidaturen: 5 op 11 verkozenen, dus van 38 naar 45 %.
Daarenboven… 2 “podiumplaatsen” (vermits toch enkel in competitietermen gecijferd wordt): substituut P.G. De Keyzer en vrederechter Van den Eeden op 1 en 3 met respectievelijk 340 en 265 stemmen.
Vandaar dan ook het gejubel in GvA over de “populairste magistraat” van België (link hier) “De Antwerpse substituut-procureur-generaal Franky De Keyzer is de populairste Belgische magistraat. En liefst vijf van de elf Nederlandstalige magistraten van de nieuwe Hoge Raad voor Justitie (HRJ) zijn Antwerpenaars.”
“Liefst vijf”… bis repetitum placet.
De 3 uittredende Antwerpenaren werden met vlag en wimpel herkozen. AAA-rating voor de HRJ.
Duiding ontbreekt ?
De oorsprong van die podiumplaatsen werden door de GvA niet geduid. Op haar sportbladzijden lezen we nochtans wel over voorbereiding en tactiek. Buiten competentie en toewijding is er inderdaad ook de koele electorale realiteit.
Aan de ene kant van het kiescollege is er het Parket(-Generaal) waar hiërarchie geen ijdel woord is, ook niet anno 2012. De stemming is natuurlijk geheim, maar de cijfers liegen er niet om.
In het Nederlandstalig kiescollege haalden parket-kandidaten gemiddeld (969:4=) 242 stemmen, in het Franstalig kiescollege (777:4=) 194.
Diezelfde cijfers liggen er voor de rechters-kandidaten in beide landsgedeelten merkwaardig onder: resp. voor het NL en F kiescollege, 175 en 166 stemmen: dus resp. 72 % en 85 % van hun collega - kandidaten op het Parket.
Dat aan die àndere kant rechters minder gevoelig zijn aan wat vrederechter Guy Rommel de hiërarchie van het Ancien Régime noemt (quote van G.R. in fine van m’n blog van gisteren hier) resulteert logisch in een meer verspreid stemgedrag (meer voor Nederlandstaligen, dan voor Franstaligen).
Niettemin halen rechters het in het verkozen aantal kandidaten op het aantal kandidaten uit de parketten: telkens netjes in de beide landsgedeelten een verhouding van 7 rechters, tegenover slechts 4 parketmagistraten.
Raar ? Nee, tol van de concentratie, maar een zachte tol.
Wat dieper graven over verkiezingen. Nee, niet onder de Schelde.
Eén vrij homogeen blok van rechters-kiezers heeft al vaker z’n diensten bewezen: het Koninklijk Verbond van Vrede- en Politierechters, waartoe weliswaar maar 60 % van die betrokken magistratengroep behoort, maar wiens invloedssfeer daar numeriek een stuk boven troont. Immers van oudsher geprivilegieerde gesprekspartner van de minister van Justitie, en het Parlement.
Thans voorgezeten door een van ‘s land meest innemende magistraten, de zo goed als perfect 3-talige (D-F-NL) Eupense vrederechter Ralf Schmidt. 10-karaats diplomaat. Woont dicht bij sneeuw en everzwijnen, maar heeft hekel aan beide. Je moet van je hart een steen maken om hem iets te weigeren, maar eigenlijk geldt voor hem het zelfde ;-)
In ieder geval is het ordewoord van het KVVP (187 vrederechters en 108 politierechters ) zonder de minste twijfel de mathematische verklaring voor het Antwerpse podium. “Electorale kruisbestuiving” noemde ik het al in m’n blog van 03 03 2012 (‘De Zeer Hoge Raad van Justitie).
Nu nog wat verder graven over het verder functioneren in de HRJ.
Na de verkiezing komt de kat op de koord, want je moet toch tijd vrij maken voor die taken in de HRJ. Werklastmeting is nog altijd één mysterie. Overbelasting eigenlijk deels een mythe, want het werk is gewoon slecht verdeeld (vanwaar de oproep van o.a. Prof. Storme sr. en advocaat Walter Van Steenbrugghe voor minder, ja minder rechters…). Wie als magistraat toegeeft dat hij “een beetje moet werken”, klapt buiten de biecht, dus een pretbederver.
Rechters functioneren in een compleet verschillende werkorganisatie dan substituten van een Parket. In een Parket kunnen in functie van kandidaturen als de HRJ afspraken gemaakt worden, zoals die ook (nu nog altijd) mogelijk blijken voor vrijstelling of delegatie op ministeriële kabinetten.
Moraal van het verhaal: via de traditionele link van heel veel parketmagistraten naar hun tijd als “cabinetard”, en aan de andere kant hun professionele faciliteiten, compenseren de Parket-verkozenen ruimschoots hun numerieke minderheid: beter inzetbaar “ten volle” dus…
Voorlopig besluit
Er bestaat een hilarische “jeugdfoto” van me in San Francisco, voor de affiche van “Elect Judge……”. Eigenlijk worden nu ook in ons land (ik weiger te spreken van “dit” land) magistraten verkozen. Misschien niet alleen in de HRJ. We verkiezen immers magistraten die magistraten verkiezen.
Vroeger hadden we de politieke benoemingen, met daarna (volgens Storme) “le devoir d’ingratitude” (herinnerd in zijn recente ‘Stormen over recht’).
Zouden er nu toch (nog) – in de oude traditie van verkiezingsbrieven - milde allusies bestaan op erkentelijkheid ? Heeft de puur electoraal verkozen HRJ het zelfreinigende kwaliteitspotentieel dat niemand de vroegere politiek toeschrijft ?
Wordt nu soms door kandidaten niet gebogen als de knipmessen voor broodheren van toen ? Worden enkel Witte Ridders verkozen in dit kleine dorp van 2500 zielen ? Loopt daar dus nooit niets meer mis ?
Quis custodiet ipsos custodies ?
Professor Van Orshoven (zie wéér de You Tube hierna) had overschot van gelijk. Wordt vervolgd.
Photo of the day:
Souvenir of San Francisco 1980: ‘Elect Philip J. Moscone Municipal Court Judge’
Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement pas râté - You didn’t miss this one did you ???
2012 03 03 ‘Franky De Keyzer is de populairste Belgisch magistraat’ (GvA)
2012 02 07 ’26 magistraten willen zitje in Hoge Raad voor Justitie’ (GvA)
2011 09 21 ‘Linkse rechters: Liégeois verkoopt politieke propaganda’ (GvA)
2012 02 08 ‘Procureur Dams laat leespennen toe bij kopiëren dossiers’ (HBVL)
2012 02 02 ‘Scanverbod in Antwerpse rechtbank’ (De Morgen)
A quote a day, keeps the doctor away ;-/
“Beide deugden vallen of staan immers vooral met het spontane ethos en de wil tot zelfverwerkelijking van de betrokken magistraat. En laat nu net de deugdenethiek zich daarop toeleggen. Bovendien sluit het cultiveren van deugden aan bij de manier waarop een morele opvoeding de facto plaatsvindt. In de VSA lijkt men daarvoor trouwens een nuttig vehikel te hebben gevonden in de Law&Literature-beweging die ook bij ons aanhang verwierf en zowel empathisch vermogen als zelfverwerkelijking beklemtoont via lectuur van teksten die vormgeven aan ons collectief en individueel moreel besef”
Bert Nelissen, ‘Deontologische codes of deugden voor (te) openhartige magistraten ?’ R.W. 2011-2012, 823
You Tube of the day:
Het meest “verfoeilijke” wetsartikel: Prof. Van Orshoven over art 151 GW (de HRJ)
Poem of the day:
“ Neutralité cet instant
comme un centre égalisant un peu
jusqu’à rien ce que je connaissais encore
et ce que je connaissais déja
Non le noeud mais le nu
entre les atteintes de l’avenir
et les costumes du passé
seulement instant cette absence
...
Afzijdigheid dit ogenblik
als een middelpunt dat
wat ik nog kende
en wat ik reeds ken
een beetje in evenwicht brengt
Niet het kluwen maar het naakte
tussen de inbreuken van de toekomst
en de vermommingen van het verleden
dit ogenblik enkel afwezigheid”
Christian Dotremont, ‘Chronique’ (uit ‘Ceci n’est pas une poésie’, Een Belgisch-Franstalige Anthologie belge francophone’ van Barnard, Dirkx & Lambersy (Atlas 2005)
Enkele blogs met kleine, concrete voorstellen voor een betere justitie:
Volmacht mogelijkheid in de rechtbank tussen samenwonenden (30 09 2010)
Mini – rechtsplegingsvergoeding voor “kassa-kassa-zaken (03 12 2011)
Parkeerretributies naar de politierechtbank (10 11 2011)
Afschaffing van het ‘voorrecht van rechtsmacht’ (07 11 2011)
Minnelijke Schikking (03 10 2011)
Territoriale bevoegdheidsregels voor invorderingen van o.a. nutsbedrijven (09 09 2011)
Some pages of JustWatch in English:
The first day in the life of...
Quelques pages de JustWatch en Français:
Some links to earlier JW blog pages about security in our courts:
16 10 2011 De scherven van Schaarbeek
16 02 2011 De zwakste schakel van de veiligheid
15 02 2011 Security bis, ter, quater etc..
06 09 2010 Security is an English word, isn’t it ?
03 09 2010 Flash back 3 maand geleden
Some links to earlier JW blog pages about the Belgian project of ‘Family Courts’:
2011 08 05 ‘De familierechtbank dichterbij, familiejustitie verderaf’ (VRT De Redactie Opinie)
2011 08 05 ‘Quod erat demonstrandum’
2011 04 30 ‘Dit koude nest...’
2011 03 03 ‘See you in court ?’
2011 02 23 ‘Spoor 1 naar Kortrijk...’
2011 01 23 ‘The Far Family Court ? Nein, Danke !’
Some links to earlier JW blog pages about Belgian reform projects on justice
2010 10 12 ‘Oops, stuck again !’
2010 09 29 ‘Too big, you get stuck’
2010 09 18 ‘Le rond point de la justice ?’
Some links to earlier JW blog pages about the costs of justice & poverty
2015 08 15 “Justitie anno 2084” (VRT De Redactie, Opinie)
2010 10 27 ‘Low cost recovery, high alert’
2010 10 18 ‘De armoede-toets van justitie’
2010 10 06 ‘Let them drink Spa Blue ?’
Some links to earlier JW pages about Justice of the Peace and conciliation
2011 05 30 ‘Lettre à Voltaire’
2011 01 28 ‘Hoeveel kost je vredegerecht of ...?’
2010 11 21 ‘Voiltaire Day: natural .... judges !’
2010 11 13 ‘Donkere wolken boven de vrederechters’
Visits of Courtrooms:
Bruges, Huyse Die Caese (Ancient Court House of the Juges d’instruction)
Lyon, Security in old & new courts
My favourite bridges of 2010: bridges as the symbol of Justice
Categorie apart: WOOW (Werkelijk Onwaarachtige Ongelooflijke Werkelijkheden) ;-)
2012 01 11 ‘Europese top over Witte Catastrofe’
Jogging around Bruges:
de hoge raad van antwerpen ?
11 maart 2012
Quis custodiet ipsos custodies ?
