Uw #justitiewatcher heeft geen afscheid genomen van het vrederechterschap om opnieuw advocaat te worden. Ook al wat u op de #FAQ-pagina’s leest, betekent dus geen advies (zie disclaimer) daar zijn advocaten voor (eventueel rechtsbijstand: zie link hier). Ook wat u hierna over GAS leest als epiloog op mijn column van gisteren op Knack.be  (link hier)  is maar een “opinie” -wel een juridische opinie. Dat zijn vonnissen voor een stuk ook ;-) Ondertussen is de onmondigheid van burgers voor de steeds meer gecompliceerde en verbrokkelde GAS-wetgeving een vorm van onrecht en klassenjustitie op zich. In dat perspectief deze juridische bedenkingen over GAS en GAS-procedure op een rijtje, tijdens het schrijven van m’n GAS-boek.

Straks vindt U deze tekst ook op een van de formulieren van de FAQ-pagina over GAS (link hier).

1. (1)Vooraf: over de “onafhankelijkheid” van de GAS-sanctionerend ambtenaar.
   

(a)Het fundamenteel probleem.

De GAS-sanctionerend ambtenaar betreft de ‘eerste rechter’ van het gemeentelijk administratief dossier met betrekking tot wezenlijk strafrechtelijke sancties in de zin van art. 6 van het EVRM (vaste rechtspraak, zie o.m. Tom De Sutter, ‘De politierechter, hoeder van de (recht)staat, Rechtskroniek voor de vrede- en politierechters 2013, 138 noot 42 & 43).

Noch de GAS-wet, noch het KB van 21 12 2013 bieden aan de betreffende ambtenaar enige statutaire of formeel uitgewerkte garantie – waartegen de Raad van State in zijn advies bij de wetswijziging waarschuwde (Kamerdocument DOC 53 2712/001, p. 54).

Evenmin is voor deze ambtenaren enige tuchtprocedure voorzien: zij hebben dus een zware verantwoordelijkheid zonder voor beroepsfouten verantwoordelijk gesteld te kunnen worden.

De opleiding is voor de voorafgaand aan 03 10 2013 benoemde sanctionerend ambtenaren daarenboven een formaliteit, want zij betreft slechts 20 uur en worden uitdrukkelijk vrijgesteld van enig examen (zie column #justitiewatcher in De Juristenkrant 28 02 2014 p. 10-11 ‘Het probleem is GAS, maar soms ook de ambtenaren’).

Nochtans moet ook inzake administratieve sancties “iedere verwarring en schijn van partijdigheid vermeden worden” (parl. Vraag S. Verherstraeten nr 5636 van 23 02 2005,CRIV 51, COM 512, 20-21).

De mensenrechtelijke garanties op o.a. “eerlijke behandeling van de zaak” zijn inderdaad  ook “van toepassing op de administratieve sanctioneringsprocedure” zelf (prof. Frankie Schram & Joke Lievens, ‘Gemeentelijke administratieve sancties, Een antwoord op overlast ?’ Vanden Broele 2013, p. 139).

(b)Het probleem van (o.a.) de gemeentesecretaris.

Het is evident dat o.a. de gemeentesecretaris niet de garanties biedt van een onpartijdig rechter in de termen van art. 6.1 EVRM en 14.1 BUPO Verdrag.  Hij/zij komt immers  “gelet op de gezagsverhouding t.a.v. het College in een delicate situatie terecht” (ed. Mieke Santens, ‘Gewapend bestuur ?’, Cahier Tegenspraak 24,  Die Keure 2005, p. 47).

(c)Het extra probleem met persoonlijke, lokale betrokkenheid.

Bij uitstek wanneer de GAS-sanctionerend ambtenaar de gemeentesecretaris betreft, en de klagende partij een lid van het College van Burgemeester en Schepenen, wordt aan de vereiste van onpartijdige beoordeling evident niet voldaan.

(2)Vrijheid van meningsuiting.

De artikelen 10 EVRM & 19 BUPO-verdrag garanderen aan elke burger het recht om zijn opinie te laten kennen.

Het EHRM brengt het in zijn arresten frequent in herinnering dat de vrijheid van meningsuiting een essentiële hoeksteen is van een democratische samenleving: “29.  La Cour rappelle d’emblée l’importance cruciale de la liberté d’expression, qui constitue l’une des conditions préalables au bon fonctionnement de la démocratie. Elle vaut aussi et est particulièrement précieuse s’agissant de la communication d’« idées » ou « informations » qui heurtent, choquent ou inquiètent l’État ou une fraction quelconque de la population. Ainsi le veulent le pluralisme, la tolérance et l’esprit d’ouverture sans lesquels il n’est pas de « société démocratique » (Open Door et Dublin Well Woman c. Irlande, 29 octobre 1992, § 71, série A no 246-A).”

De vrijheid van meningsuiting beschermt ook meningen die hinderlijk kunnen zijn voor de overheid: "Herhaaldelijk is in de rechtspraak van het EHRM benadrukt dat bij de toepassing van art. 10 EVRM er ook plaats moet zijn voor meningen en informatie die hinderlijk kunnen zijn voor de overheid of voor bepaalde groepen in de samenleving. Er moet ruimte zijn voor kritiek in het kader van het maatschappelijk debat. Wanneer bepaalde kritiek wordt gepubliceerd of openbaar gemaakt, niet met de bedoeling om louter schade toe te brengen aan de eer of reputatie van bepaalde personen, organisaties of ondernemingen, maar om bepaalde mistoestanden aan de kaak te stellen en daaromtrent verder onderzoek of reactie uit te lokken, zal maar moeilijk de dwingende sociale noodzakelijkheid van een restrictieve of sanctionerende beperking kunnen aangetoond worden". (VOORHOOF, D., De vrijheid van meningsuiting van milieuverenigingen en actiegroepen. Tijdschrift voor Milieurecht, 1997, 132).

Terecht werd geschreven dat “"het stedelijk beleid tegen actiegroepen ook een hoog 'David tegen Goliath'-gehalte heeft. De Europese rechtspraak erkent het belang van kleine en informele campagnegroepen die hun ideeën over thema's van algemeen belang, zoals gezondheid en milieu kunnen verspreiden" (advocaat Edith Flamand van Progress Lawyers Network in De Juristenkrant 22 02 2012 ‘Gemeentelijke administratieve sancties tegen sociaal protest’)

In die bijdrage wordt terecht verwezen naar het arrest van het EHRM van 27 06 2006 inzake Cetinkaya v. Turkije, Case n° 75569/1, waarbij de Turkse staat veroordeeld werd wegens schending van de verenigings- en vergadervrijheid, voorzien in art 11.

Het Hof overwoog daarbij: “La liberté de participer a une réunion pacifique revet ainsi une telle importance qu’elle ne peut subir une quelconque limitation, dans la mesure ou l’intéressé ne commet pas lui-même, a cette occasion, un acte répréhensible (Ezelin, précité § 53). En outre, le caractère illégal d’une réunion ou manifestation ne suffit pas a la faire sortir du champ d’application de l’article 11 de la Convention (voir Cisse c. France, no 51346/99, CEDH 2002-III (extraits)).
28 En l’occurrence, le requérant a été condamné en sa qualité de dirigeant d’une association, non pour avoir eu un comportement violent ou avoir scandé des slogans de soutien a une organisation terroriste, mais pour avoir pris part a une conférence de presse qui s’est transformée, de fait, en un rassemblement qualifié d’illégal par les autorités. Le fondement légal de cette condamnation repose ainsi uniquement sur la qualification opérée par les juridictions nationales quant aux buts de l’association du requérant, telle qu’énoncée dans ses statuts, et ce en dehors de toute précision ou explication quant aux critères retenus pour les estimer incompatibles avec la participation de l’intéressé a la conférence de presse litigieuse.
Suffit ainsi a être jugée répréhensible sa seule présence a une telle conférence, indépendamment d’une quelconque appréciation quant aux modalités pacifiques ou non de son déroulement.
29 Or, la Cour rappelle que les Etats contractants ne sauraient prendre, au nom de la protection de « la sureté publique », n’importe quelle mesure jugée par eux appropriée (voir Izmir Savaş Karşitlari Dernegi et autres c. Turquie, no 46257/99, § 36, 2 mars 2006).

Art. 10 EVRM beschermt  inderdaad ook niet alleen de inhoud van ideeën, maar ook de vorm en manier waarop die worden overgebracht: “art. 10 protects not only the substance of the ideas and information expressed, but also the form in which they are conveyed (EHRM Oberschlick v. Austria, Application n° 11662/85, Strasbourg 23 05 1991).

Ook fysiek hinderlijke activiteiten worden beschermd: “92. (...) It is true that the protests toke the form of physically impeding the activities (...) but the Court considers nonetheless that they constituted expressions of opinion within the meaning of art. 10 (see, for example, the Chorherr v. Austria judgement of 25 August 1993, Series A n° 266-B, p. 3, §23). The measures taken against the applicants were, therefore, interferences with their right to freedom of expression” (EHRM, Steel and others v. The United Kingdom 67/1997/851/1058, Strasbourg 23 09 1998).

(3)Vereiste van voorafgaande toelating door de bevoegde overheid: concreet te toetsen.

Het louter feit van deel te nemen aan een niet vergunde manifestatie betreft op zich geen misdrijf (Mathieu Beys, ‘Quels droits face à la police, Manuel juridique et pratique’ Jeunesse & Droit Edition 2014, o.a. p. 70 & 78 - link naar het boek hier).

Ook het Europees Hof van Justitie stelt dat beperkingen op de vrije meningsuiting kunnen slechts aanvaard worden wanneer zij “daadwerkelijk beantwoorden aan doeleinden van algemeen belang en, het door dergelijke beperkingen nagestreefde doel in aanmerking genomen, niet zijn te beschouwen als een onevenredige en onduldbare ingreep waardoor de beschermde rechten in hun kern zouden worden aangetast” (Eugen Schmidberger v. Austria, 12 06 2003, Case C-112/00, met ook verwijzing naar arresten van 08 04 1992 Commissie v. Duitsland C-62/90, Jurispr.  I-2575 punt 23 & 05 10 1994, X v. Commissie C-404/92 Jurispr. P. I-4737, punt 18).

Het ontbreken van een toelating of vergunning van de in het reglement aangewezen overheid kan niet gelden als element van een overtreding wanneer die voorafgaande toelating niet concreet verantwoord wordt door het openbaar belang in verhouding tot de specifieke aard van de handeling of manifestatie.

De overheid dient bijgevolg aan te tonen dat het verbod, of in voorkomend geval, het ontbreken van de vergunning gehandhaafd dient te worden door ernstige overwegingen van openbare veiligheid, orde en rust (PolRb Brussel 07 01 2014, besproken in Knack 07 01 2010 - link hier).

Het criterium in dat verband wordt omschreven als een “pressing social need”, of “un besoin social impérieux”, waarover de bevoegde overheid niet zomaar eigenmachtig kan oordelen: “elke beperking zal aan het vereiste ‘nodig in een democratische samenleving’ dienen te worden getoetst. Zowel de politieverordening als de toepassing ervan in het individuele geval dienen ‘nodig te zijn in een democratische samenleving’. Zowel het motief als het doel en het voorwerp van de politiemaatregel zal door de rechter dienen te worden onderzocht (om) (...) de vrije meningsuiting te wille van de handhaving van de openbare orde te beperken. (..) Terecht werd benadrukt dat al deze aspecten van de ‘noodwendigheid’ rechtmatigheidsvoorwaarden zijn en niet slechts een opportuniteitskwestie waarover de overheid discretionair zou kunnen oordelen” (Jan Velaers, ‘De beperkingen van de vrijheid van meningsuiting’ Deel 2, Maklu p. 766-767).

(4)Post factum toetsing van reële overlast.

Gemeenten kunnen binnen het kader van de GAS-wet – de lege lata en onder voorbehoud van toetsing door het Grondwettelijk Hof, gevat door diverse verzoeken tot vernietiging (Liga voor Mensenrechten, Kinderrechtencoalitie, ABVV, ACV) - vooralsnog gedragingen bepalen die zij beschouwen als openbare overlast.

Evenwel leidt een bewezen inbreuk niet automatisch tot een administratieve geldboete: een inbreuk op een politiereglement die geen effectieve overlast tot gevolg heeft, kan niet beteugeld worden met een administratieve boete (PolRb Dendermonde 05 05 2011, bevestigend besproken door subst. Proc. des Konings Tom Van den Hende in De Juristenkrant 25 05 2011, p. 3; zie ook Knack column 18 04 2014 - link hier).

(5)Primerende beginselen van zorgvuldig bestuur.

Volgens een algemeen rechtsbeginsel, waarvan artikel 159 Grondwet een specifieke toepassing is, mag een rechter geen toepassing maken van een beslissing waarbij een hogere bepaling wordt geschonden. Het Hof van Cassatie heeft deze bepaling zeer ruim geïnterpreteerd en ook toepasselijk verklaard zelfs op niet-reglementaire beslissingen van het bestuur en op administratieve handelingen, ook al zijn zij van individuele aard (Cass. 02 12 2002, C.98.0460.N/10).

Een GAS-boete kan de beginselen van behoorlijk bestuur schenden, en wel specifiek het zuinigheidsbeginsel.

De overheid heeft de verplichting zuinig om te springen met de overheidsmiddelen, die ter beschikking gesteld worden door de belastingbetaler.

Dit geldt des te meer in crisistijd, wanneer veel gezinnen in financiële nood zijn (zie: ‘Meer mensen met energieproblemen: OCMW’s vragen sterk sociaal beleid’ persbericht VVSG 06 05 2010), net zoals veel gemeenten en OCMW’s zelf (‘Pensioenfactuur weegt ook op OCMW’s en politiezones’ persbericht VVSG 28 01 2014 met verwijzing naar studie Belfius).

Het – laat staan dringend ! -  oproepen van politiediensten voor prullerij en gezeur wordt van burgers niet aanvaard en zelfs bestraft met GAS-boetes.

Het overmatig beroep op politiediensten is risicovol, omdat het agenten van het hen aangewezen werkterrein wegroept. Onderzoekers stellen vast dat “politiediensten niet meer toekomen aan bepaalde kerntaken hoewel zij, wegens hun geweldsbevoegdheid onvervangbaar zijn voor het uitvoeren van deze taken” (studie Ruth Dujardin, ‘Burgers als consumenten van politiezorg’ (link hier).

De overheid en politici dienen daarbij zelf evident een voorbeeldfunctie aan de dag te leggen.

Misbruik van politiediensten door de overheid kan zelfs een vorm van ‘misbruik van gezag’ impliceren (art. 254 e.v. SW). In voorkomend geval dienen politiediensten zelf te weigeren onwettige bevelen uit te voeren. De tijd van ‘Befehl ist Befehl’ is al lang voorbij.

De kerntaak van een gemeentesecretaris mag evenmin bezwaard worden door nutteloze opdrachten als GAS-sanctionerend ambtenaar.

Ook het oneigenlijk gebruik van super dure openbare veiligheidscamera’s voor het opsporen van GAS-overtredingen is evenmin aanvaardbaar, des te meer gekoppeld aan het extra tijdverlies voor politiediensten bij de analysering en rapportering daarvan voor kattenkwaad of aprilvissen.

Als het daarenboven gaat om een zaak van vrijheid van meningsuiting, dienen politici van relativeringsvermogen, ruimdenkendheid en verdraagzaamheid blijk te geven. Gezond verstand werd in verband met GAS al zo vaak – vruchteloos - beloofd: misschien moeten we nu onze hoop stellen op zin voor humor.

Pesten is echter niet alleen voor kinderen verboden: ook voor grote mensen.

Horresco referens: iedere persoonlijke politieke afrekening met gebruik van overheidsmiddelen/-personeel - en dus gemeenschapsgelden - is laakbaar.

6. (6)    Wettigheid van bewijslevering.
   

In het kader van het klassieke strafprocesrecht werd de zgn. Antigoon-doctrine verankerd in de wet Landuyt, waarbij de “zuivering” van onregelmatig bekomen bewijsmateriaal mogelijk blijft, tenzij o.m. de waarborgen op een eerlijke procesvoering overeenkomstig het EVRM geschonden zijn.

Ook politierechtbanken hebben al bij diverse gelegenheden GAS-boetes te niet gedaan op basis van inbreuken op dit recht van verdediging, en wel bepaaldelijk op het vlak van (ook) de bewijsvoering. Zo aanvaarde de politierechter van Vilvoorde-Zaventem niet dat in de bestreden beslissing verwezen werd naar vaststellingen en identificaties verricht door politieagenten in burger, die niet in het proces-verbaal werden opgenomen: “uit art. 6 §1 EVRM vloeit voort dat de procespartijen alle stukken en argumentatie die de beslissing kunnen beïnvloeden, moeten kunnen tegenspreken (Cass. 14 01 2005, AR C.02.221.N)”. Dit vonnis van 05 09 2013 werd besproken door #justitiewatcher @Knack op 10 09 2013 (link hier).

Dat geldt ook bij de aanvullende onderzoeksmaatregelen die de GAS-sanctionerend ambtenaar zou nemen. Zo aanvaardde de politierechter van Brugge de niet-tegensprekelijke bewijslevering niet, met overwegingen die er niet om liegen: ““Men moet zich voorstellen dat een Correctionele Rechtbank of een andere straf-rechter, na kennis te hebben genomen van het dossier en van het verweer van de “beklaagde” eens telefoneert naar één of meer verbalisanten om te horen wat die van het verweer denken…  Men moet zich voorstellen dat een Correctionele Rechtbank of een andere strafrechter het ontwerp van “vonnis” doormailt naar de verbalisanten en/of de Procureur des Konings met de vraag opmerkingen en aanvullingen te bezorgen…  Men moet zich voorstellen dat de strafrechter zijn uiteindelijke beslissing onder meer motiveert aan de hand van wat een verbalisant of een wijkagent hem aan de telefoon heeft gezegd…   Strafpleitend Vlaanderen zou op zijn kop staan… Maar een administratie mag dat blijkbaar allemaal en hoeft zich van rechten van verdediging blijkbaar helemaal niets aan te trekken…”. Over dat (in de professionele juridische pers niet gepubliceerde) vonnis van 10 05 2012 : lees Opinie #justitiewatcher in Knack op 20 09 2013 (link hier).

De vraag kan zich stellen naar de wettigheid van bewijslevering waarbij - in strijd met het zuinigheidbeginsel van openbaar bestuur - dure camerasytemen (bedoeld voor bestrijding van criminaliteit) ingezet zouden worden om sociaal en politie protest (gedekt door het EVRM) te beknotten. Of gaat het soms gewoon om GAS-intimidatie ?

De vraag over ‘Equality of Arms’ in GAS te stellen, is - soms - ze te beantwoorden.

My Lord, I rest my case ;-)

M’n advies van 15 04 2013 aan de Kamercommissie

Binnenlandse Zaken over het wetsontwerp voor een nieuwe GAS-wet:

Klik hier voor de link naar het advies.

M’n FAQ pagina over GAS met nuttige info over procedures: klik hier.

Follow me on Twitter@NolfJan   #justitiewatcher #justitiefluisteraar

For some of my #Tweets, click here.

View my earlier comments, interviews and columns in the press

(link here).

U vindt hier de link voor samenvatting, inhoudstafel en

bestelling van de brochure (94 blz)

‘Kwetsbaren in het nieuwe recht. Bescherming met of

zonder rechter. Het nieuwe menu à la carte vanaf

1 september* 2014’.

Voor m’n lezingen over bewindvoering & juridische actualiteit:

klik hier naar de kalender op de contact-pagina.

Photo of the day:

GAS: overkill capacity = misuse of taxpayers money

Antwerpen (griepprikactie Geneeskunde voor het Volk), Brussel ( 21 juli

met Vlaamse vlaggen) Wervik (1 april) , Brussel (kersenpit op straat),

Antwerpen (vakbondsmensen op terrasje) etc...... to be continued ?

You Tubes of the Day:

2013 11 24 Jan Nolf: GAS-boete is repressie vermomd als preventie’

(debat VRT #7Dag)

2013 11 20 ‘Kinderrechtencommissaris: nieuwe regelgeving GAS geen

goede zaak’ (VRTDeRedactie)

2013 07 09 ‘GAS-boete voor 1 kersenpit op de grond’ (Yahoo - Nieuws)

2013 05 31  Weekwatcher Bert Gabriels over de GAS-boetes (DS)

2013 05 29 ‘Hitler over GAS-boetes ;-)

2013 05 28 ‘Piccart: “GAS-boetes zijn een rechtstaat onwaardig”

(debat Piccart - Q in Terzake)

2013 05 25 ‘Politie pakt in #A deelnemers op van protestwandeling

tegen GGO’ (YT)

2013 04 17 ‘Sanctions administratives dès 14 ans ? (RTBF)

Le substitut du Procureur de la République, Oswald Baudot

‘In nome del populo italiano’ (film Dino Risi)

Afscheid op het vredegerecht, 31 08 2011

Afscheidsinterview in Villa Vanthilt 04 08 2011

M’n rondleiding in het vredegerecht:

‘Het huis van steen en wolken’

All my You Tubes: link here.

Mijn Opinies & interviews over #GAS:

klik hier voor de link naar de #GAS pagina

Wat u vast niet gemist hebt - Ce que vous n’avez certainement

pas râté  - You didn’t miss this one did you ???

2014 04 10 ‘Turkey’s Prime Minister storms out during critical speech of

lawyer, dean of Turkish Bar Association’ (Pressconnects)

2014 04 05 ‘Burgemeester Wervik wil GAS-boete voor oppositiepartij’ (VRTDeRedactie)

2014 04 04 ‘Burgemeester begeeft zich op glad ijs’ (Het Nieuwsblad, Opinie Dirk Vandenberghe)

A quote a day, keeps the doctor away:

“Men moet zich voorstellen dat een Correctionele Rechtbank of een andere straf-rechter, na kennis te hebben genomen van het dossier en van het verweer van de “beklaagde” eens telefoneert naar één of meer verbalisanten om te horen wat die van het verweer denken…  Men moet zich voorstellen dat een Correctionele Rechtbank of een andere strafrechter het ontwerp van “vonnis” doormailt naar de verbalisanten en/of de Procureur des Konings met de vraag opmerkingen en aanvullingen te bezorgen…  Men moet zich voorstellen dat de strafrechter zijn uiteindelijke beslissing onder meer motiveert aan de hand van wat een verbalisant of een wijkagent hem aan de telefoon heeft gezegd…   Strafpleitend Vlaanderen zou op zijn kop staan… Maar een administratie mag dat blijkbaar allemaal en hoeft zich van rechten van verdediging blijkbaar helemaal niets aan te trekken…”

Motivering vonnis politierechtbank Brugge op 10 05 2012 in zaak AR 12A76, waarbij GAS-boete van sanctieambtenaar Oostkamp vernietigd wordt wegens inbreuk op rechten verdediging.

Over datzelfde (in de professionele juridische pers niet gepubliceerde) vonnis: lees Opinie #justitiewatcher in Knack op 20 09 2013 (link hier).

“Ach, ik weet waar het vandaan komt hoor. Enkele maanden geleden zaten we samen in De Zevende Dag. Hij (Jan Nolf)  verdedigde daar de GAS-boetes, ik was tegen. (...)”.

Burgemeester Eddie De Block in De Morgen, 22 02 2014 p. 11. Voor link naar De Zevende Dag 24 11 2013, klik hier.

Voor link naar verslag van debat 7Dag in Knack.be door hoofdredacteur Eddy Eerdekens, klik hier.

Poem of the day:

“Wij Belgen blijven burgers met een barbecue, en de vraag jeukt: wat zouden wij doen als wij moesten kiezen tussen onze burgerrechten en onze biefstuk ?”

Erwin Mortier, ‘Wat voorbij is begint pas. Lichtzinnige meditaties over het schrijven’ (De Bezige Bij 2010)