SLAPP staat voor Strategic Lawsuit Against Public Participation. SLAPP’s misbruiken juridische procedures om kritische stemmen te intimideren, zodat die zich niet langer publiek durven uit te spreken. De bedoeling van een SLAPP’er die een procedure start bestaat er vooral in de andere partij het zwijgen op te leggen en het publieke debat in de kiem te smoren.

De Belgische Anti-SLAPP - werkgroep startte als epiloog van het ‘4th International Press Freedom Seminar: Combating SLAPPs against journalists’ van 12 December 2022 van de UGent (link naar het verslag daarvan: https://biblio.ugent.be/publication/01GPBK7A7XC27407633RVV53Z0 ).

FLASHBACK NAAR DECEMBER 2022

Zelf heb ik een merkwaardige, visuele herinnering aan dit bijzonder interessante seminarie, dat ik samenvat in een driehoek van herinneringen, en hierna ook in beeld.

Eerste hoek van deze driehoek.

Een indrukwekkende getuige op dit seminarie was Matthew Caruana Galizia, de zoon van de op 16 oktober 2017 vermoorde Maltese journaliste Daphne Caruana Galizia, die van het publiceren van corruptieschandalen haar levenswerk maakte  (link naar de Dapne Caruana Galizia Foundation: https://www.daphne.foundation/en/about/ )

Op het moment van haar overlijden - een aanslag met een bom in haar Peugeot 108 - een halfuur na het posten van haar laatste blog (link: https://daphnecaruanagalizia.com/2017/10/crook-schembri-court-today-pleading-not-crook/ ), waren tegen haar 46 burgerlijke en 5 strafprocedures aangespannen, die haar werk als journaliste bijna onmogelijk maakten - wat in een SLAPP ook de bedoeling is.

Tweede hoek van deze driehoek.

Het moet voor haar zoon Matthew een bijzonder moment geweest zijn bij de aanvang van het seminarie ook in oog te staan met onze Belgische Minister van Justitie, Vincent Van Quickenborne, die het seminarie opende. Bijzonder, omdat de minister ‘virtueel’ verscheen, via het scherm, om de eenvoudige reden dat de minister zelf wegens bedreigingen in een ‘safe house’ verbleef - een niet benijdenswaardige première voor België.

Dat betekent dus al de tweede sleutelfiguur van dit seminarie die omwille van zijn legitieme werk bedreigd wordt met de dood: de eerste een journaliste, de tweede een politicus.

Minister Van Quickenborne verwees in zijn toespraak naar de steeds grotere bedreigingen tegen journalisten, zoals de moord op Peter R. Devries in Nederland, de anti-vaccin beweging, evenals extreem rechts, telkens met fake news en aanvallen op media en journalisten. België ondernam al stappen. De minister verwees onder meer naar de verzwarende factor inzake misdrijf tegen een journalist, als ‘persoon met een maatschappelijke functie indien het misdrijf is gepleegd naar aanleiding van de uitoefening van deze functie’, voorzien in de later goedgekeurde wet  van 29 02 2024 tot invoering van boek II van het Strafwetboek, art. 111 (verzwarende factoren) juncto 79, 4°.

Het engagement van de minister in het opening statement was te duidelijk om het niet te citeren uit het verslag van het seminarie: “The Minister also is a strong supporter of the proposed EU Anti-SLAPP Directive, which in its current state will apply to matters with cross-border  implications and which contains a mechanism of early dismissal of SLAPPs. This is a clear commitment that Belgium is making in the upcoming discussions in the Council. In relation to this, the Minister explained that the scope of application of the Belgian law implementing the Directive will not be limited to cross-border cases but will also cover internal situations. The Minister concluded that these debates touch at the heart of our European values, because protecting journalists is necessary in free society: one cannot exist without the other”.

Dit is klare taal, en de ‘thumbs up’ van de minister spraken boekdelen.....

Derde hoek van deze driehoek.

Prof. Em. Dirk Voorhoof van de UGent had me kort voordien vereerd met een monumentale bijdrage over SLAPPs in het boek dat ik die dag in Gent in handen hield: het eigenzinnige ‘Liber Amicorum’ dat me - met wat Covid-vertraging - voor mijn 70ste verjaardag aangeboden was.

Meer dan 50 (pagina’s van de 535) daaruit, wijdde Dirk Voorhoof aan ‘SLAPPs: tergende, roekeloze of intimiderende rechtsprocedures tegen media, journalisten, en andere ‘publieke waakhonden’ (p. 127- 181 - link: https://epo.be/shop/de-gevierendeelde-jan-nolf/  ).

Tot op vandaag is er nauwelijks een vollediger overzicht van de SLAPP-problematiek in België te vinden, en hier kom ik dan aan mijn derde sleutelfiguur: de Leuvense professor Marc Van Ranst, boegbeeld van de professionele medische communicatie tijdens de Covid - pandemie, die net zoals de minister van Justitie, voor zijn fysieke veiligheid tegen aanslagen, een hele tijd lang in een safe house moest ondergebracht worden, maar daarenboven ook het mikpunt blijft van haatspraak en SLAPP-procedures, onder meer door Willem Engel, in het kader van diens ‘Viruswaanzin’.

In zijn boek ‘Virologica’ dat nu op 18 februari verschijnt, getuigt Marc Van Ranst ook over de haatberichten: die vullen 40 bladzijden van het boek. In de wereld van Trump II anno 2025 wordt het blijkbaar nog erger. In zijn interview dit weekend in De Standaard ( https://www.standaard.be/cnt/dmf20250214_96689130 ) duidt hij ook zijn aanpak van de ‘coronascepticus’ (een eufemisme) Willem Engel.

Daar komen we hierna verder graag op terug, binnen het kader van ‘juridische waanzin’ weliswaar.

De driehoek van mijn herinnering van 12 december 2022 is hiermee compleet.

We staan hier dus met drie publieke figuren, die het doelwit zijn van bedreigingen met dodelijk geweld en methodes die volledig dwars staan op de fundamenten van onze rechtstaat, en in het bijzonder het recht op vrije meningsuiting en informatie.

Zoals de minister van Justitie ook stelde: de strijd tegen SLAPPs is een strijd voor de democratische rechtstaat, en dus een strijd voor iedereen.

In het seminarie bracht overigens ook Steven Vanden Bussche (nieuwsmedium Apache ) zijn getuigenis over juridische intimidatie via SLAPPs, en de financiële en psychologische tol die deze opeist. Ook die procedures, net zoals deze tegen Knack - journalist Dirk Draulans komen in de bijdrage van Dirk Voorhoof in dat boek aan bod.

Charlotte Michiels van de Vlaamse Vereniging van Journalisten - die de minister van Justitie dankte voor zijn engagement - bracht nog een ander aspect onder de aandacht: het risico van zelf-censuur, of - met het woord dat ik vandaag in de NRC-column van Floor Rusman (link hier naar ‘De laconieke houding is een vergissing’) leerde, en waarbij zij Steven Levitsky en Lucan A. Way (in Foreign Affairs) citeert: ‘self-sidelining’, het effect van de angst om bij het nieuwe bewind in ongenade te vallen, en ontslagen en vervolgd te worden.

Hoe kunnen we vermijden dat het publieke debat onder dergelijke SLAPP-dreigementen bedolven geraakt ?

Prof. em. Dirk Voorhoof en Pia Lindholm, (Deputy Head of Unit for Civil Justice, DG Justice and Consumers EU Commission) schetsten op dat seminarie van eind 2022 de nieuwe juridische en beleidsinstrumenten die op Europees niveau in de maak waren.

VANDAAG STAAN WE TWEE JAAR, EN EEN MIJLPAAL VERDER.

De door Pia Lindholm toen aan de UGent aangekondigde ‘toolbox’ is er, met ondermeer de Richtlijn 2024/1069 van het Europees Parlement en de Raad van 11 april 2024 ‘betreffende bescherming van bij publieke participatie betrokken personen tegen kennelijk ongegrond vorderingen of misbruik van procesrecht (‘stragegische rechtszaken tegen publieke participatie’) - link https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:L_202401069

Of om het met de Daphne Caruana Galizia Foundation te zeggen: ‘Daphne’s Law is now official’ !

Het is nu aan de lidstaten om die Richtlijn in nationaal recht op te zetten.

Onze Belgische Anti-SLAPP- werkgroep nam - in het kielzog van dat seminarie van 12 12 2022 - daarbij al het voortouw, en telt een veertigtal leden: academici, advocaten, ere-magistraten, vertegenwoordigers uit de media en burgerinitiatieven en ngo's.

Onze drietalige website (link: https://www.slapp.be/nl ) biedt informatie over het SLAPP-fenomeen, met tal van voorbeelden.

Er is immers dringend behoefte aan opleiding van magistraten en advocaten om nu al ‘de lege lata’ de SLAPP - problematiek te onderkennen, en straks om te gaan met de nieuwe wetgeving.

QED: SLAPPE RECHTSPRAAK

Hoe ‘slap’ de rechtspraak soms reageert, blijkt uit een korte update die we moeten toevoegen aan het ‘overzicht van SLAPP- rechtspraak’ van Dirk Voorhoof in m’n ‘Liber Observatoribus Iustitiae’, verschenen in 2022.

Op p. 197 daarvan (en in de bijdrage van Dirk Voorhoof in De Juristenkrant nr 440 van 22 december 2021) kon toen nog geschreven worden dat Willem Engel door de Mechelse correctionele rechtbank op 9 december 2021 veroordeeld werd wegens tergend en roekeloos geding (van €4.000 euro).

Die - ons inziens zeer terechte - veroordeling werd echter ongedaan gemaakt door het arrest van het Antwerpse hof van beroep van 14 maart 2023.

Omtrent die wel zeer verwonderlijke hervorming, laten we opnieuw Dirk Voorhoof zelf aan het woord (in De Juristenkrant nr 467 van 5 april 2023), want bij de lectuur van dat arrest, moesten we toch ook zelf even gaan zitten:

(Quote) “Het hof vindt de procesvoering door Engel ‘weliswaar storend, maar niet tergend, noch roekeloos’. Het hof houdt dus geen rekening met de vaststellingen die in het vonnis werden geformuleerd, en kiest bovendien voor een wankele motivering om de tegenvordering af te wijzen. Het hof van beroep schuift namelijk de schuld voor een deel in de schoenen van Van Ranst die immers in een ‘mediatiek debat’ de polemiek met Engel gevoed had. Engel koos er vervolgens voor om het discussieterrein van dit ‘uit de hand lopend discours’ te verplaatsen naar de strafrechtbanken. Dat deze juridische acties door Engel, zowel in eerste aanleg als in beroep, kennelijk kansloos waren en aangevat waren om deze rechtsprocedures ook via publieke fora en via sociale media bekend te maken en Van Ranst schade toe te brengen, is voor het hof niet relevant”.

Prof. em. Dirk Voorhoof wijst echter nog op een element in de motivering van het arrest waar we inderdaad ook de ogen bij uitgewreven hebben:

(Quote) “Sterker: het hof houdt er rekening mee dat Engel, ‘als Nederlander, wonende in Nederland’ niet vertrouwd was met het Belgische recht. En het arrest vervolgt: ‘Die onvertrouwdheid van de burgerlijke partij met het Belgisch recht blijkt duidelijk uit de wijze van redactie én de inhoud van zijn conclusies, nu hij in graad van hoger beroep niet meer werd bijgestaan door een advocaat’. Het arrest verwijst ook naar de specifieke regels van de strafprocedure ‘die in Nederland niet dezelfde zijn’. Dat Engel als Nederlander niet erg vertrouwd was met het Belgisch recht is minstens een wat schrale motivering. In eerste aanleg werd Engel bijgestaan door een Belgisch advocaat en de vonnissen motiveerden omstandig waarom Engel met beide rechtstreekse dagvaardingen onvermijdelijk tegen de muur liep. Engel bleek vervolgens wel voldoende vertrouwd met het Belgisch recht om binnen de gestelde termijnen op passende wijze een verzoekschrift en vervolgens ook conclusies bij het hof van beroep in te dienen. De formulering van het verzoek tot prejudiciële vraag aan het Grondwettelijk Hof laat overigens juist wel de vertrouwdheid van Engel blijken met het Belgisch recht”

Zeer merkwaardig - om het zacht te zeggen - blijkt het adagium ‘nemo censetur ignorare legem’ in het Antwerpse rechtsgebied niet van toepassing voor Nederlanders. Dat opent dan voor andere buitenlanders onbevroede mogelijkheden. Wij kunnen ons daar een sketch van standup comedians zoals Bert Kruismans en Michaël Van Peel voorstellen.

Ook hebben we zelden zo’n mildheid voor de (althans officiële) niet-bijstand door een advocaat gezien.

We voegen er graag aan toe dat het in de logica van dit arrest waarempel haast een argument wordt om je in een procedure niet te laten bijstaan door een advocaat, die traditioneel ‘de eerste rechter’ is, en zijn cliënt voor juridische dwaasheden behoedt. Enfin, toch als je geen Belg bent, enkel als je als buitenlander meent gebelgd te zijn.

TUSSENDOOR: WAT MET DE DURE EED VAN DE SLAPP-ENDE ADVOCAAT?

Een advocaat zou dat negatief advies omwille van zijn professionele verantwoordelijkheid inderdaad horen te geven, en omwille van zijn ‘onafhankelijkheid’ medewerking aan een SLAPP weigeren.

“Een advocaat die voor zijn of haar cliënt een roekeloze SLAPP-procedure initieert, negeert de deontologische basisregel inzake het eerbiedigen van de beginselen van waardigheid, rechtschapenheid en kiesheid” schreef prof. em. Dirk Voorhoof terecht in zijn bijdrage van 7 juni 2023 ( Link: https://www.jubel.be/europese-anti-slapp-voorstellen-en-de-advocatuur/ )

Prof. em. Leo Neels vond in zijn repliek de ‘eed van de advocaat’ in dat verband een waarborg. Volgens hem zijn anti-SLAPP regels overbodig: “ne cherchez pas midi à quatorze heures”, lacht hij de bezorgdheid van Dirk Voorhoof weg in zijn opiniestuk (op Jubel van 27 10 2023 https://www.jubel.be/anti-slapp-offensief-ter-bescherming-van-de-vrijheid-van-meningsuiting/ ).

Leo Neels was in zijn rijkgevulde loopbaan niet alleen academicus, maar ook ‘insider’ bij immo- en farma giganten, die actief hun plaats opeisen in het maatschappelijk debat. In zijn dankwoord als inleiding van ‘België, fantastisch farmaland’ (Lannoo Campus 2013), heet hij zichzelf overigens “de fiere ambassadeur van de innovatieve farmaceutische bedrijven die samen pharma.be uitmaken”.

Leo Neels beschrijft de anti-SLAPP- initiatieven van de EU als een soort “privilegiëring (…) een nieuw soort privaat belang”, dat enkel in prille democratiën van belang zou kunnen zijn, maar niet bij ons.

In België zou de anti-SLAPP- regeling neerkomen op een gerechtelijke “voorkeurbehandeling voor geprivilegieerde maatschappelijke actoren”: “het is niet legitiem om bijkomende immuniteit of privilege tegen een rechtsvordering te creëren in het voordeel van sommige groepen of activiteiten”.

Volgens Neels “creëert dit een ongelijkheid tussen rechtsonderhorigen”. Hij heeft het zelfs over een “eigen soort voorrang van rechtsmacht (die) een quasi-standrechtelijke seponering voor de zaak ten gronde zou bewerkstelligen”. Voor SLAPPs zou er in België weinig bewijs zijn, en we hebben geen ‘litigation industry’ zoals in de USA.

Als we de latere opinies van Leo Neels lezen, zouden we gaan denken dat hij journalisten in het woke-kamp situeert, met een “veiligheidsobsessie, zowel ten opzichte van gevoeligheden als van onwelvallige ideeën”. Kortom, anti-SLAPP zou deel uitmaken van de zgn. ‘cancel culture’, en wie beweert het slachtoffer te zijn van zo’n SLAPP,  zou meer moeten “open staan voor tegenspraak en argument. Du choc des idées jaillit la lumière!” - zo lezen en interpreteren we het onder meer in zijn blog van 20 januari 2024 (‘Woke is niet de overtreffende trap van inclusie, maar de ontkennende’ Jubel https://www.jubel.be/woke-is-niet-de-overtreffende-trap-van-inclusie-maar-de-ontkennende/ ).

Die redenering heeft veel van ‘blaming the victim’: het is immers net de initiator van een SLAPP zelf, die journalisten of actiegroepen monddood wil maken.

We lazen die rare redenering ook deels in het besproken Engel-arrest: het hof van beroep schoof de schuld voor een deel in de schoenen van Van Ranst die immers in een ‘mediatiek debat’ de polemiek met Engel gevoed had. Kortom: wie tegenspreekt, moet niet klagen. Zwijgen is goud. Tegenspreken of protesteren is een SLAPP uitlokken.

Meester Neels verwijst in zijn eerst geciteerde blog geruststellend naar het Gerechtelijk Wetboek (art. 780bis en 1017), met name de regels omtrent proceskosten evenals tergend en roekeloos procesgedrag.

Volgens advocaat Leo Neels “werkt het systeem wel degelijk, en zelfs streng”.

Als waarborg - steeds volgens Leo Neels - hebben advocaten nu eenmaal de dure eed gezworen “geen zaak te zullen aanraden of verdedigen die ze niet geloven rechtvaardig te zijn (Ger.W. art. 429). Advocaten voorkomen onnodige processen, en vermijden gedrag dat de reputatie van het beroep van advocaat zou kunnen schaden (Gedragscode voor EU-advocaten, art. 2)”.

Ja, zo eenvoudig zou het kunnen zijn. Of met andere woorden ’circulez, il n’y a rien à voir’.

Wij zijn minder gerustgesteld, net zoals de Europese Commissie, evenals het Europees Parlement ondertussen.

Het is al lang vijf voor twaalf voor de waarschuwingen tegen ruïneuze SLAPPs, ook in ons land.

In die zin is het al ruim twee uur na de middag - om het slot van meester Neels omtrent ‘midi à quatorze heures’ te parafraseren…

Het ondertussen - deels achterhaalde - verzet van meester Neels anno 2023 lijkt ons een vrijbrief voor het recht van de sterkste. Het leest als het achterhoedegevecht van de ‘adverserial advocacy’ - of, zoals prof. Alain-Laurent Verbeke het in zijn mooie bijdrage in m’n ‘Liber Observatoribus Iustitiae’ heet - de ‘zealous advocacy’, waarbij elke partij een advocaat heeft die zeer eenzijdig voluit gaat voor het eigen belang, met “een risico van morele degeneratie van liegen en bedriegen, in strijd met het normale ethische besef”.

Professor Verbeke verwijst (p. 59 van de bijdrage) ook naar de ‘positionele win/lose - houding’, die de advocatuur een slechte reputatie geeft. Het lijkt dan wel een Romeins circusgevecht, wat ook daar toen vaak gebeurde met flagrant ongelijke wapens en verstrikkende netten.

De ‘usual suspects’ inzake SLAPPs zijn nu financiëel machtigen, die het democratisch debat willen verdrinken door de geldkraan naar de advocatuur open te draaien.

Ook minister Van Quickenborne leek het daarover eens.

TERUG NAAR DE JURIDISCHE WAANZIN VAN ENGEL.

Dat de Belgische rechtspraak - in strijd met de geruststelling van Leo Neels - helemaal niet bijgespijkerd is in deze SLAPP-problematiek blijkt inderdaad eminent uit het Antwerpse ‘Engel-arrest’ van 14 maart 2023 dat de (zeer bescheiden) schadevergoeding wegens tergend en roekeloos geding, door professor Marc Van Rans bekomen lastens Engel, finaal afwees.

Terecht voegde Dirk Voorhoof in zijn voormelde bespreking (in De Juristenkrant) van die afwijzing (in hoger beroep) toe:

Quote “Het voeren van een strafprocedure tegen een academicus die deelnam aan een debat in de media over een belangrijke en toen bijzonder actuele maatschappelijke thematiek is overigens te beschouwen als een inmenging in de expressievrijheid die in strijd is met artikel 10 EVRM, ongeacht of die strafprocedure gevoerd wordt in Nederland of in België”.

Hier komen we nu bij de kern van een koppig probleem, zoals Dirk Voorhoof vervolgt: “Dat het hof van beroep geen probleem ziet in het kennelijk abusief karakter van het inzetten en doorzetten van de strafprocedures tegen Van Ranst gaat ook in tegen de steeds feller geuite bekommernis om SLAPPs te bestrijden. Zo wil de Aanbeveling van de Europese Commissie van 27 april 2022 dat er effectieve rechtsmiddelen bestaan tegen kennelijk ongegronde en onrechtmatige gerechtelijke procedures tegen publieke participatie, namelijk dat de SLAPPer alle kosten van de procedure moet dragen, schadeloosstelling, evenals ‘doeltreffende, evenredige en afschrikkende straffen aan de partij die een onrechtmatige gerechtelijke procedure tegen publieke participatie heeft ingeleid”.

Het arrest van het Antwerpse zet met deze afwijzing van de schadevergoeding wegens tergend en roekeloos beroep uitgerekend “de deur open voor meer van dergelijke procedures”, stelde Dirk Voorhoof met leedwezen vast.

Binnen de magistratuur is er blijkbaar een prangend probleem van opleiding, indien al niet van inzicht, besluit Voorhoof:

Quote “Dit arrest bewijst meteen ook de pertinentie van een ander onderdeel van de EU-Aanbeveling 2022/758 waarin er bij de lidstaten wordt op aangedrongen om opleidingen te creëren in verband met SLAPPs ‘voor rechtsbeoefenaars, zoals juridisch en justitieel personeel op alle niveaus van de rechtspraak’. De Europese Commissie moedigt daarom ook ‘aanbieders van opleiding op Europees niveau, zoals het Europees netwerk voor justitiële opleiding’ aan om dergelijke opleiding te verstrekken. De zaken Engel tegen Van Ranst, maar ook talrijke andere rechtsprocedures waarin journalisten, media, actiegroepen en academici zich de voorbije jaren en maanden in rechte moesten verdedigen en telkens vrijuit gingen, bewijzen dat kordater een halt moet worden toegeroepen aan SLAPPs”.

Quod erat demonstrandum…

De oproep van prof. em. Dirk Voorhoof luidde dan ook terecht: “De Belgische justitie mag zich niet langer voor dit soort juridische belaging laten misbruiken”.

We zijn ondertussen bijna 2 jaar na dit roemloos Antwerps arrest dat een onbedoeld pleidooi lijkt voor de noodzaak van anti-SLAPP - wetgeving.

Daphne’s Law is er nu, met de Richtlijn van 2024, maar we moeten er ook in België nog nationaal werk van maken tegen mei 2026. De tijd dringt dus.

DE KANT-EN-KLARE MODELWET VAN ONZE ANTI-SLAPP - WERKGROEP

Onze (tweetalige) Belgische werkgroep heeft een (drietalige) ’panklare’ modelwet met anti-SLAPP-maatregelen uitgewerkt. De modelwet gaat logischerwijze noodzakelijk verder dan de loutere omzetting van de Europese anti-SLAPP-richtlijn.

Logisch: het beperken van het toepassingsgebied van de wet tot enkel zaken met een grensoverschrijdend karakter zou er overigens toe leiden dat de wet in de praktijk nauwelijks impact heeft: ruim 90 procent van de SLAPP-zaken heeft immers geen grensoverschrijdend karakter, maar situeert zich binnen één land.

De omzetting mag niet leiden tot een lege (nationale) doos - of om het in antieke Franse farma-taal te zeggen: ‘une poudre de perlimpinpin’.

Noodzakelijk: waar de richtlijn die zich op civiele zaken focust, bevat de voorgestelde modelwet ook maatregelen inzake strafprocedures, aangezien ook in België meerdere SLAPP’s via strafprocedures zijn gebeurd. Als de anti-SLAPP wet enkel van toepassing zou zijn op civiele procedures dreigen juist nog meer SLAPP’s via strafprocedures te verlopen, terwijl vast staat dat strafzaken nog meer een intimiderend of verkillend effect hebben.

De modelwet bevat immers ook aanbevelingen van zowel de Verenigde Naties, de Raad van Europa als de Europese Commissie om de waakzaamheid voor SLAPP’s aan te scherpen en slachtoffers beter te begeleiden.

De nieuwe federale regering en minister van Justitie Annelies Verlinden en het parlement kunnen hiermee meteen aan de slag om tegen 2026 de Europese richtlijn tijdig in een belangrijke Belgische wet te gieten.

Een tijdige (want verplichte) omzetting van EU-richtlijnen staat immers ook verbatim in het regeerakkoord (p. 61, 136 en 193 - al gaat het daar expressis verbis om andere onderwerpen): quod abundat, non nocet.

We kunnen ons niet indenken dat onze Belgische regering wat die essentiële Europese verplichtingen aan ‘cherry picking’ zou doen.

SLAPPs zijn niet immers alleen een bedreiging tegen democratisch debat, maar overbelasten ook ons justitieapparaat nodeloos.

De titel (p. 159) van het regeerakkoord vormt ook in dat verband een terecht pleidooi op zich voor “justitie als efficiënte, performante, toegankelijke en klantgerichte dienstverlener”.

De belangrijkste kenmerken van de modelwet zijn:

- mogelijkheid van snelle afwijzing door de rechter van een duidelijk ongegronde SLAPP-eis (binnen 30 dagen)

- financiële borgstelling door de eiser (SLAPP’er), zodat de verweerder die het proces wint zeker is van effectieve schadeloosstelling door de eiser

- duidelijke criteria en indicatoren die de rechter helpen om een vordering als SLAPP te kwalificeren en de eiser te veroordelen voor misbruik van procedure

- boetes tot 25.000 EUR voor de SLAPP’er, schadevergoeding en compensatie van de proceskosten voor de verweerder

- de mogelijkheid om beslissingen uit derde landen, die volgens de Belgische wet als SLAPP gelden, in België niet uit te voeren

- bewustmakingscampagnes, opleidingen en informatievoorziening over SLAPP’s in België, in samenwerking met onder andere het FIRM (Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens).

Link naar de modelwet:

– Nederlandse versie: www.slapp.be/nl/voorstellen

– Franstalige versie: www.slapp.be/fr/propositions

- Engelstalige versie: https://www.slapp.be/en/proposals

Website: https://www.slapp.be/nl

Nieuwsberichten: https://www.slapp.be/nl/nieuws en https://www.slapp.be/nl/feed-archief

RSS Feed: https://www.slapp.be/nl/rss.xml

Meer lectuur vindt u in de actualiteitsbijdragen van prof. em. Dirk Voorhoof :

De Juristenkrant van 12 02 2025: https://shop.wolterskluwer.be/fr_be/Juristenkrant-incl-Jura-Campus-students-only-sBPKLUSTUJ/

Knack van 12 02 2025: https://www.knack.be/nieuws/belgie/justitie/misbruik-van-juridische-procedures-om-kritische-stemmen-te-intimideren-met-deze-modelwet-kunnen-minister-en-parlement-meteen-aan-de-slag/

Inforrm’s Blog van 12 02 2025: https://inforrm.org/2025/02/12/belgium-a-model-for-the-transposition-of-the-eu-anti-slapp-directive-dirk-voorhoof/#more-58788

- Media report van 13 02 2025: Belgium, a model for the transposition of the EU anti-SLAPP Directive - Dirk Voorhoof https://mediareport.nl/press-law/13022025/belgium-a-model-for-the-transposition-of-the-eu-anti-slapp-directive-dirk-voorhoof/?lang=en